21 (766)

Rozdział I

1.1.4. Czynniki wewnętrzne pozaekonomiczne

Zmienne wewnętrzne o charakterze pozaekonomicznym stanowią cechy charakteryzujące indywidualne gospodarstwo domowe konsumenta. Zaliczamy do nich strukturę gospodarstwa według płci, wieku, stanu cywilnego, liczby członków, fazy cyklu życia rodziny oraz wykształcenie i zawód jej członków.

Konsumpcja w gospodarstwie domowym różnicuje się w zależności od wieku i płci jej członków. Zapotrzebowanie na określone dobra jest inne u ludzi dorosłych, dzieci, inne u kobiet i mężczyzn.

Podobnie wielkość gospodarstwa domowego ma istotny wpływ na kształtowanie konsumpcji. W gospodarstwach wieloosobowych dochód przypadający na jednego członka rodziny jest zwykle mniejszy, w konsekwencji czego zmniejsza się ich siła nabywcza, a co za tym idzie swoboda wyboru kierunków konsumpcji.

Konsument zachowuje się inaczej, gdy występuje na rynku jako samodzielna jednostka, a inaczej jako członek rodziny. Jako pojedyncza osoba występuje rzadko, natomiast częściej występuje jako członek rodziny. W takiej sytuacji decyzje zakupu towarów są wynikiem różnych postaw, wyobrażeń i preferencji członków rodziny.

O zachowaniu konsumenta na rynku decyduje w dużej mierze faza rozwojowa rodziny, zwana fazą cyklu życia rodziny. Każdy cykl zaczyna się z chwilą zawarcia małżeństwa i trwa do końca życia obojga małżonków. W każdej z faz zmieniają się potrzeby, doświadczenia, dochody oraz skład rodziny. Badania dowodzą, iż zachodzą silne związki miedzy fazami cyklu rodziny a dokonywanymi przez nią zakupami.³⁹

Wśród cech charakteryzujących indywidualne gospodarstwo domowe, istotny wpływ na zachowanie konsumentów wywiera wykształcenie jego członków, ma również silny wpływ na zmianę potrzeb. Wraz ze wzrostem wykształcenia, w przeważającej liczbie przypadków, rośnie poziom zamożności i zwiększa się siła nabywcza konsumenta.

³⁹L. Garbarski, Zachowania...., op.cit., s.33

21