298 299 (2)

Oznaczenia biegunów elektrod nie są w zasadzie istotne, zwłaszcza przy użyciu małych cylindrycznych elektrod. Mimo to, w szczegółowej technice zabiegów uwzględnia się określone połączenie elektrod z odpowiednimi oznaczeniami biegunów. Duże płytkowe elektrody stosujemy dla przepływu prądu przez duży przekrój obiektu lub aby uzyskać działanie na dużej powierzchni. Elektroda płytkowa może być również użyta jako bierna w zestawie z jedną małą elektrodą cylindryczną, jako czynną.

Działanie prądu na dużej powierzchni może zachować właściwości dynamogeniczne, natomiast daje mały efekt przeciwbólowy.

W technice zabiegów rozróżniamy trzy zasadnicze metody:

Zastosowanie prądu DD na punkty bolesne, przy użyciu elektrod małych. Elektrodę katodową ustawiamy na punkcie bólu, anodową obok lub na okolicy pnia nerwu, aby uzyskać podłużny przepływ prądu przez nerw.

Ustawienie na pnie nerwowe. Elektrodę katodową małą ustawiamy na okolicy pnia nerwowego, anodową dystalnie, na odpowiadających mięśniach, w celu uzyskania ich stymulacji lub dla podłużnego przepływu prądu przez nerwy.

Zastosowanie poprzecznego przepływu prądu przez miejsce zmian chorobowych, przy użyciu elektrod płytkowych lub okrągłych dużych (o średnicy 5 cm) ustalonych w imadle, w odpowiednim rozstawieniu.

Wybór rodzaju prądu DD zależy od wskazań. W każdej modyfikacji przeważa albo czynnik dynamogeniczny, albo efekt inhibicji. A więc: w DF — przeważa inhibicja; w MF — dynamogenia i inhibicja późna, a więc utrwalone działanie przeciwbólowe; w RS — wyłącznie czynnik dynamogeniczny; w CP — przewaga działania dynamogenicznego, a w LP — przewaga inhibicji bólu.

W większości przypadków, aby uzyskać zarówno poprawę w stanach „adynamii tkanek", jak i ustąpienie objawów bólowych, podajemy kolejno po sobie dwie odmiany prądów. Celem znieczulenia (przez efekt podwyższenia progu bólu) stosujemy na punkty bolesne te odmiany prądów, w których szybko można uzyskać efekt inhibicji pierwotnej (a więc DF lub LP), a następnie prąd CP, w którym przeważa elekt, dynamogeniczny, aby przywrócić tkankom ich sprawność fizjologiczną.

Kolejność podawania odmian prądów nie jest typowa i przeważnie uzależniona od rodzaju zmian chorobowych.

Czas zabiegu jest ograniczony do kilku minut. Przedłużanie czasu zabiegu zmniejsza wyniki działania prądów DD (przez efekt inhibicji wtórnej). Jeżeli stosujemy kilka kolejnych ustawień eleklrod w przypadku zmian rozległych, wówczas czas przypadający na każde ustawienie wynosi 1 lub 2 minuty, albo progresywnie zmniejszamy czas kolejnych ustawień (3—2—1—1 min.), tak aby całkowity czas zabiegu nie przekraczał 8 do 10 minut maksymalnie.

Ilość zabiegów w serii wynosi 5 do 6, przy czym 2 do 3 zabiegów podajemy codziennie, a następnie 2—3 co drugi dzień. Poprawę powinno uzyskać się po 3 zabiegach, dalsze służą do utrwalenia uzyskanych wyników. Przerwa między seriami (jeśli są wskazania do dalszego leczenia) wynosi około 7 dni i jest konieczna ze względu na możliwość wytwarzania się odczynu przyzwyczajenia (inhibicji wtórnej).

OGÓLNE WSKAZÓWKI DO LECZENIA PRĄDAMI DIADYNAMICZNYMI

Zakres wskazań podany przez Bernarda obejmuje: leczenie stanów pourazowych stawów, zaburzeń troficznych i naczyniowych, nerwobóli, niedowładów nerwowych i mięśniowych, atonii.

W stanach pourazowych stawów, gdy torebka stawowa i więzadła uległy rozciągnięciu przez nadmierny zakres ruchu, najczęściej przy niewłaściwym ustawieniu (np. przy distorsio), występuje obrzęk, bo-lesność i ograniczenie funkcji ruchu. Po upływie 48 godzin, podczas których stosuje się unieruchomienie i okłady, podajemy prąd CP, aby przez działanie dynamogeniczne przywrócić stan napięcia więzadeł i zredukować obrzęk. Ze względu na bolesność okołostawową należy również zastosować prąd LP, o natężeniu do „tolerancji bólu”, aby skutkiem inhibicji uzyskać zniesienie bólu.

W zaburzeniach troficznych prądy CP wywierają wpływ tonizujący na naczynia krwionośne, co w następstwie daje zmniejszenie obrzęków, a wtórnie bolesności przez zniesienie ucisku na zakończenie nerwów czuciowych. Prąd MF, który równocześnie można zastosować na zwoje układu współczulnego, daje ich „blokadę" — przez co uzyskuje się poprawę ukrwienia w kończynach. Jeżeli przyczyną obrzęków jest ucisk stały lub niedomoga krążenia, wówczas nie uzyskuje się poprawy, a efekt przeciwbólowy jest przemijający.

W zanikach mięśniowych z powodu niedowładów podajemy podłużny przepływ prądu CP przez odnośne gałązki nerwowe. W zanikach mięśniowych powstałych skutkiem bezczynności należy stosować prąd RS, celem wywołania skurczów mięśniowych. Elektrody ustawiamy na przyczepach mięśniowych danego mięśnia, aby prąd miał kierunek przepływu zgodny z podłużnym układem włókien mięśniowych.

W zespole Leriche'a, jak również Sudecka, który może wystąpić w przewlekłym okresie pourazowym (zwłaszcza w kończynie górnej) — obraz zaburzeń troficznych jest charakterystyczny. Kończyna (zwłaszcza w odcinku dystalnym) jest zasiniona lub blada, niedokrwiona, zimna, występuje bolesność więzadeł, zesztywnienie (zwłaszcza w obrębie małych stawów), ograniczenie ruchu oraz, potwierdzone przez badanie rentgenowskie, plamiste odwapnienie kości. Wykorzystujemy wówczas

299