277 (30)

O niektórych właściwościach językowych bajki Adama Mickiewicza pt. Lis i koziof

1. Warto na wstępie przytoczyć wypowiedź Górskiego z 1977 roku: „To, co dotychczas powiedziano u nas o bajkach Mickiewicza, nie stoi w żadnym stosunku do wspaniałych osiągnięć poety również w tej dziedzinie twórczości i nie oddaje całej oryginalności Mickiewicza jako bajkopisarza”¹. W tym czasie³ i później ukazało się szereg publikacji zdecydowanie poprawiających tę sytuację od strony badań literaturoznawczych³.

Wiele lat wcześniej Kallenbach, pisząc m.in. o stylu bajek Mickiewicza, stwierdził: „Cóż to za kontrasty stylowe! [...] Bajki zaś godne są podziwu nie tyle ze względu na treść (często zapożyczoną), ale właśnie i przede wszystkim ze względu na język. Poeta odsłania tu najpoufniejszą, najmilszą stronę swej indywidualności: dowcip swojski, którym tak chwytał za serce filomatów i filaretów, przyjaciół Moskali i emigrantów”⁴.

„Zapewne - wartości stylu poety - pisał Gaertner m.in. o stylu bajek Mickiewicza - nie są ze stanowiska narodowego i kulturalnego współmierne z wartościami ideologicznymi treści, które wniosła jego twórczość do polskiej arki przymierza. Wartości te jednak weszły do niej właśnie dlatego, że były podane w pełnej mistrzostwa formie. Forma ta, a więc i jej styl językowy, jest naprawdę częścią ważną, zasługującą na to, by przez specjalne badania uświadomić i ujawnić walory, zdobyte naprawdę wielkim i prawdziwie twórczym trudem artystycznym”⁵.

Nie wchodząc w szczegóły, można stwierdzić, że w zakresie badań językoznawczych nad bajkami Mickiewicza jest jeszcze wiele do zrobienia. Wypada więc sądzić,

* Z. Zagórski, O niektórych właściowościach językowych bajki Adama Mickiewicza pt. „Lis i kozioł". W: Przejawy potoczności w tekstach artystycznych. Pod red. J. Brzezińskiego. Zielona Góra 2001, s. 145-157.

¹K. G ó r s k i, Mickiewicz. A rtyzm i język, XI. Mickiewicz jako bajkopisarz. Warszawa 1977, s. 209.

² Mam tutaj na myśli cytowaną publikację Górskiego.

⁵ Chodzi tu np. o takie publikacje, jak m.in.: W. Woźnowski, Dzieje bajki polskiej. Warszawa 1990; J. Abramowska, Polska bajka ezopowa. Poznań 1991.

⁴    J. Kallenbach, O języku i stylach Mickiewicza (W setną rocznicę pierwszego wydania ,JBallad i romansów". „Język Polski” VII, 1992, s, 79.

⁵    H. Gaertner, Uwagi o stylu bajek Mickiewicza. „Język Polski" XIX, 1934, s. 183.