2 (2776)

tak dużego znaczenia w nauczaniu najmłodszych dzieci, natomiast jego rola wzrasta z wiekiem oraz poziomem rozwoju umysłowego uczących się.

W najmłodszych grupach, a więc w kl. O-łll informacje powinny być bardzo zwięzłe i proste. Zwięzłość tych informacji wynika z ograniczonych możliwości koncentracji dzieci, natomiast ich prostota związana jest z poziomem intelektualnym. Wraz z wiekiem należy wprowadzać informacje bardziej szczegółowe, tym samym bardziej obszerne. Jednak zbyt duża liczba informacji podczas objaśniania może spowodować negatywne efekty.

Przed podaniem określonej instrukcji trener powinien przemyśleć jej treść i ograniczyć do niezbędnego minimum. W początkach nauczania opis techniki powinien być ogólny, bez wnikania w szczegóły ruchu. W miarę zdobywania umiejętności w kolejnych instrukcjach należy przekazywać bardziej wnikliwe informacje dotyczące określonych fragmentów czynności ruchowej. Im bardziej złożona technika, tym więcej poszczególnych porcji informacji.

Skuteczność objaśnienia techniki zależy od doboru słów. Bardzo często trener używa słów, których znaczenie jest dla zawodników nieznane. Opis taki nie spełnia swojej roli. Przystępując do instruowania, należy się zastanowić, czy używane słowa będą zrozumiałe przez zawodników; ważne jest także, aby opis techniki ruchu następował w kolejności zgodnej z przegięciem ruchu nauczanej czynności.

Bardzo pomocnym zabiegiem w tworzeniu się właściwego wyobrażenia motorycznego jest zwolnione wykonywanie ruchu przez zawodnika, w czasie gry trener omawia technikę. Również korzystne jest, gdy zawodnicy dokonują samodzielnych prób opisu ruchu.

b) Informacja wzrokowa - pokaz

Ze względu na duże możliwości przyjmowania informacji przez receptory wzrokowe, pokaz odgrywa dużą rolę w procesie uczenia się ruchu. Wartość pokazu wzrasta, gdy jest on poparty słowem. Informacje wzrokowe i słowne uzupełniają się wzajemnie. Opis informuje o celu nauczania kolejności jego faz oraz zasadach postępowania. Obraz ruchu dostarcza informacji o jego dynamice, tempie poszczególnych faz ruchu, a także o strukturze przestrzenno-czasowej czynności. Pokaz czynności ruchowej jest działaniem, do którego prowadzący zajęcia niejednokrotnie powraca w procesie szkolenia.

Pierwszy pokaz uzupełniony opisem ruchu powinien nastąpić w pełnej formie, aby zawodnik poznał cel nauki. Ze względu na ograniczone możliwości receptorów wzrokowych, nie wszystkie szczegóły ruchu są przez zawodnika rejestrowane, szczególnie w przypadku bardziej złożonych czynności ruchowych. Zatem wskazane jest, aby pełna forma dynamicznego pokazu była uzupełniona powtórzeniem ruchu lub wykorzystaniem filmów wideo (zwolnione tempo), mogą być również plansze z rysunkami poszczególnych faz ruchu. Pożądane jest również demonstrowanie przez trenera ruchu wykonywanego wolniej, nie zawsze jednak pozytywnie motywuje to uczących do nauki tego elementu. Zatem dużego wyczucia wymaga od trenera dostosowanie pokazu do realnych możliwości zawodnika.

Skuteczność informacji wzrokowej zależy od ustawienia demonstratora w stosunku do grupy. Gdy prze

ważają ruchy w płaszczyźnie czołowej, należy ustawić się przodem do zawodników, jeśli ruch odbywa się w płaszczyźnie strzałkowej, trener powinien ustawić się bokiem do grupy. W przypadku złożonych elementów, korzystny jest pokaz w różnych ustawieniach. Niezwykle pomocna w nauczaniu jest obserwacja ruchu własnego ciała - np. nagranego na kasetę video; jest to również rodzaj informacji wzrokowej.

Bardzo często zdarza się, że zawodnik wie, jak powinien być wykonany ruch, jednak wykonuje go błędnie. Dostarczenie informacji wizualnej o nieprawidłowym ruchu własnego ciała daje możliwość korekty tej czynności. Najlepiej tę rolę pełni kamera, jeśli trener dysponuje takim sprzętem.

c. Informacja czuciowa - próby działania

Obok informacji słownych i wzrokowych'istotną rolę w tworzeniu się wyobrażenia ruchowego są informacje czuciowe (kinestetyczne). Są one przekazywane zawodnikowi od receptorów umieszczonych w jego stawach i mięśniach, adotyczą zakresu oraz płaszczyzny ruchu, jego prędkości oraz napięcia mięśni. Zawodnik odbiera informacje czuciowe podczas prób działania podejmowanych w trakcie ćwiczeń. Wykonując ćwiczenia, odczuwa ruch, który wcześniej poznał z opisu i pokazu; rolą trenera jest więc odpowiedni dobór ćwiczeń oraz metod nauczania umożliwiający właściwy odbiór informacji kinestetycznych.

Przyjęte jest, że nauczanie bardziej skomplikowanych czynników ruchowych wymaga zastosowania metody analitycznej. Zastosowanie metody syntetycznej jest możliwe, gdy uczniowie są uzdolnieni ruchowo, a czynność ruchowa jest prosta. Zajmuje ona mniej czasu, jednak nie gwarantuje tak dokładnego opanowania techniki, jak metoda analityczna. Podczas uczenia się nowego elementu technicznego trudno jest