5768085888

pomysłowości i dobrej organizacji sytuacji dydaktycznych tak, aby stwarzać warunki umożliwiające dzieciom różnorodność działań zapewniających realizację założonych celów.

Postulat nauczania zintegrowanego nie jest całkowicie nowy. Zarówno w polskiej jak i światowej teorii pedagogicznej miał różne odmiany i zakresy⁴⁸ (założenia idei integralnego nauczania występują w pedagogice R. Steinera, M. Montessori, J.L. Moreno, O. Decroly'ego, J. Deweya, H.C. Petzolda, G.J. Browna, a jej elementy reprezentowane są także przez pedagogów polskich, np. koncepcja nauczania koncentrycznego opracowana przez zespół pedagogów pod kierunkiem B. Suchodolskiego, Z. Krzysztoszek i J. Walczynę; nauczanie łączne - J. i A. Maćkowiaków; integracja czynnościowa R. Więckowskiego; zintegrowane nauczanie i wychowanie Ł. Muszyńskiej; integracja w nauczaniu początkowym M. Cackowskiej). Idee zintegrowanej koncepcji kształcenia wynikały z dyrektyw humanistycznych kierunków myślenia o edukacji, wskazujących na potrzebę tworzenia (również na poziomie nauczania początkowego) koncepcji całościowości w nauczaniu, jako prezentacji postawy krytycznej, opozycyjnej względem tradycyjnej szkoły herbartowskiej. Syntetyczne koncepcje nowego wychowania powstawały z potrzeby szukania innej niż dotychczas szkoły dla dziecka, szkoły przygotowującej je do życia, uwzględniającej jego możliwości psychiczne, swoisty dla niego sposób poznawania świata (synkretyzm) i rozbudzania zainteresowań i aktywności ucznia. Wyrazem tej postawy, w odniesieniu do szczebla nauczania początkowego, była propozycja nauczania, przeciwstawiającego się tradycyjnemu podziałowi na przedmioty nauczania i systemowi klasowo-lekcyjnemu, rozumiana jako odejście od izolacji między poszczególnymi przedmiotami nauczania, od rozdzielania programu dydaktycznego od wychowawczego, ale także jako integrowanie szkoły z wychowawczym środowiskiem lokalnym. Zwolennicy nauczania integralnego na poziomie wczesnoszkolnym bazowali na założeniach ówczesnej psychologii, według której potrzeba edukacji zintegrowanej wynika z faktu, że procesy poznawcze dzieci mają charakter

⁴⁸ Zob. S. Frycie, Integracja w nauczaniu, „Życie Szkoły" 1993, nr 4; R. Więckowski, Elementy systemu nauczania początkowego, cz. 1, ZNP, Kielce 1993, s. 87; tenże, Elementy systemu nauczania początkowego, WSiP, Warszawa 1976 i 1979; tenże, Problemy i kontrowersje wokół edukacji wczesnoszkolnej, „Życie Szkoły" 1996, nr 7, s. 390; tenże, Pedagogika wczesnoszkolna, WSiP, Warszawa 1993; L Muszyńska, Integralne wychowanie i nauczanie w kl. I-III, PWN, Warszawa 1974, s. 32-36; Teoria i praktyka kształcenia wczesnoszkolnego, red. M. Jakowicka, Wyd. WSP, Zielona Córa 1987; M. Cackowska, Integralny system nauczania początkowego, cz. 1-4, ZNP, Kielce 1992, s. 876; J. Kujawiński, Współczesne kierunki modernizacji nauczania początkowego, cz. 1, ZNP, Kielce 1993, s. 5-10.

43