2 (341)

kowicic straci zainteresowanie dźwiękami, które samo produkuje. Sandler [10] przytacza przypadek około sześciomiesięcznego niewidomego niemowlęcia, które reagowało na dźwięk dzwoneczka i dźwięk zasuwanej firanki, zwracaniem główki w stronę źródła dźwięku. Jednocześnie przerywało czynność, którą było w danym momencie zajęte. Parę miesięcy później dziecko nie wykazywało już żadnej reakcji na tc dźwięki, ale nadal okazywało zainteresowanie głosem matki, a także dźwiękiem grzechotki, którą samo potrząsało. Sandler stwierdza, żc powodem wygaśnięcia zainteresowania dziecka niektórymi dźwiękami jest fakt, żc dźwięki tc nie dają dziecku doświadczeń znaczących czy mających dla niego uchwytny sens. i

Jeżeli niewidome dziecko ma nauczyć się używania dźwięków', które słyszy, jako sygnałów oznaczających, to co dzieje się wokół niego, musi najpierw nauczyć się związku pomiędzy dźwiękiem a przedmiotem lub wydarzeniem, z którym dźwięk ten jest związany. Ten proces uczenia się powinien rozpocząć się dla dziecka niewidomego w tym samym czasie, kiedy dziecko widzące uczy się wiązać ze sobą wrażenia wzrokowe ze słuchowymi. Fakt, że dziecko niewidome może skojarzyć sobie dźwięk nakrywania do stołu z mającym nastąpić posiłkiem, nie oznacza, że potrafi ono skojarzyć dźwięk nakrywania z talerzami i sztućcami. Kiedy dziecko niewidome wypuszcza z ręki grzechotkę, nie potrafi ono powiązać grzechotki z dźwiękiem dochodzącym z miejsca, w którym grzechotka upadła. Nie potrafi także powiązać tego dźwięku z czynnością wypuszczenia grzechotki z ręki. Tak więc istotną częścią procesu uczenia się jest dla niewidomego dziecka doświadczenie pokazujące mu, żc ma ono wpływ na pojawianie się i zanikanie dźwięków pochodzących od przedmiotów i zdarzeń. Aby jednak pomóc dziecku niewidomemu w tym istotnym procesie uczc-nia się, musimy bardziej szczegółowo przeanalizować czynniki warunkujące ten proces.

Dźwięki o wysokiej i niskiej częstotliwości

Chociaż nowo narodzone niemowlę słyszy, to jednak jego zdolność do słuchania jest jeszcze daleka od pełnego rozwoju. W trakcie pierwszych miesięcy życia, zarówno widzące jak i niewidome niemowlęta słyszą głównie głos matki, a także inne dźwięki przypominające ludzki głos. Ostre dźwięki powodują odwrócenie głowy od ich źródła. Dopiero w wieku 8-12 miesięcy niemowlęta zaczynają interesować się dźwiękami o wysokiej częstotliwości. Niewidome niemowlę stymulowane dźwiękiem dzwoneczka czy grzechotki, może odwrócić głowę lub w ogóle nie zareagować na dźwięk. Ponieważ dziecko nie widzi grzechotki, może ono być świadome jej istnienia tylko w momencie, kiedy jej dotyka. Pomocne w tej sytuacji jest stosowanie grzechotek czy innych źródeł dźwięku, których dźwięk jest porównywalny z częstotliwością głosu ludzkiego. Daje to dziecku większą szansę na to, aby dźwięk wzbudził jego zainteresowanie i aby zaczęło przejawiać reakcję słuchania.

Niektórzy dorośli uważają, że zainteresowanie dźwiękami o wysokiej częstotliwości u ośmiomiesięcznego niemowlęcia, może świadczyć o tym, że coś nic jest w porządku z jego słuchem. Tymczasem zjawisko takie jest w' pełni zgodne z aktualnym poziomem rozwoju słyszenia u dziecka. Jeżeli jednak są jakiekolwiek wątpliwości dotyczące możliwości słyszenia, należy skonsultować się ze specjalistami.

Zasięg świadomości dźwięku oraz lokalizacja źródła dźwięku

W ciągu pierwszych miesięcy życia dziecko jest jedynie świadome tych dźwięków, które dochodzą z odległości

73