312 313 (2)

Jeżeli warstwy tkanek o różnym oporze ułożone będą szeregowo, wówczas większy stopień przegrzania uzyskamy w tkankach o większym oporze, mimo iż gęstość prądu podczas przepływu przez tkanki będzie równomierna.

Tkanki obficie unaczynione przedstawiają mniejszy opór dla prądu diatermicznego i uzyskujemy bardziej równomierny stan ich przegrzania dzięki lepszym warunkom przewodzenia energii cieplnej oraz unoszenia jej przez krew drogą krążenia. Natomiast w warunkach upośledzonego krążenia (obrzęki, zastoje) mogą łatwo wystąpić oparzenia termiczne skutkiem kumulacji (nagromadzenia) ciepła.

Zmiany fizjologiczne i biologiczne zachodzące w tkankach podczas przegrzewania diatermią długofalową są analogiczne do zmian powstających w nich pod wpływem działania ciepła. Stan przekrwienia czynnego utrzymuje się zależnie od dawki prądu i czasu trwania zabiegu do 2—3 godzin.

ZALEŻNOŚĆ STOPNIA PRZEGRZANIA OBIEKTU OD WIELKOŚCI I SPOSOBU

UŁOŻENIA ELEKTROD

Do wykonywania zabiegów służą elektrody wykonane z dobrego przewodnika. Ich wielkość i kształt mogą być różne. Warunkiem koniecznym dla przepływu prądu diatermicznego długofalowego przez obiekt, który przegrzewamy, jest bezpośrednie przyleganie elektrod do powierzchni ciała. Przepływ prądu przez obiekt umieszczony pomiędzy elektrodami uzyskuje się wtedy, gdy obwód elektryczny jest zamknięty.

Gęstość prądu, równoznaczna z rozłożeniem natężenia prądu na drodze jego przepływu, może być niejednakowa i zależy nie tylko od dawki natężenia prądu w stosunku do wielkości elektrod, ale również od stosunku ich wzajemnej wielkości, sposobu ułożenia i właściwości obiektu.

W układzie dwóch elektrod o różnej wielkości rozróżniamy elektrodę mniejszą, jako czynną, i elektrodę większą, jako bierną. Gęstość prądu pod elektrodą czynną będzie znacznie większa, ponieważ zależy ona od stosunku natężenia prądu do wymiaru powierzchni elektrody.

Warstwy tkanek położone dalej od elektrody czynnej będą słabiej przegrzane skutkiem rozłożenia natężenia prądu na większą powierzchnię przekroju.

APARAT DO DIATERMII DŁUGOFALOWEJ

Aparat ma wygląd niedużej szafki, wewnątrz której znajdują się układy elektryczne wchodzące w skład obwodów wytwarzających prąd wielkiej częstotliwości.

Istotną częścią aparatu diatermicznego jest obwód drgający, w którym zostają wytworzone drgania wielkiej częstotliwości. Oscylacje osiągamy w nim skutkiem wyładowania kondensatora przez cewkę samoindukcjL

Rozróżniamy aparaty iskiernikowe i lampowe. Iskiernik tworzą dwie małe, okrągłe tarczki zbudowane z wolframu.

Szczelina pomiędzy tarczami wolframowymi jest mała (0,3—0,5 mm). Iskrzenie występuje w szczelinie pomiędzy tarczami.

W czasie pracy iskiernik się rozgrzewa i może powodować przegrzanie aparatu. Sale operacyjne powinny być wyposażone wyłącznie w lampowe aparaty diater-miczne do koagulacji, ponieważ iskrzenie pomiędzy tarczami może spowodować zapłon materiałów łatwopalnych, którymi może być wysycone powietrze sali operacyjnej (eter, benzyna).

Schemat budowy aparatu do diatermii długofalowej przedstawić możemy jako układ trzech obwodów:

Obwód I — zasilający, posiada pierwotną cewkę transformatora, przez którą przepływa prąd sieciowy, gdy włącznik główny jest zamknięty.

Obwód II, tzw. wytwórczy, zawiera wtórną cewkę transformatora oraz obwód drgający, w którym generatorem drgań może być układ iskierników lub lampa trioda.

Obwód III, tzw. leczniczy, posiada cewkę samoindukcji oraz kondensator, których dobrane wartości tworzą warunki ustalonego rezonansu. W obwodzie tym mamy równolegle włączony opór, jako potencjometr. Włącznikiem stykowym potencjometru możemy regulować potrzebne nam do zabiegu natężenie prądu długofalowego. Amperomierz cieplny wykaże nam dawkę natężenia prądu przepływającego przez obiekt, umieszczony pomiędzy elektrodami zabiegowymi.

Górną ścianę aparatu stanowi tzw. stół rozdzielczy, na którym znajdują się: włącznik główny, przyrząd pomiarowy (amperomierz), regulator potencjometru oraz zaciski do włączania przewodów od elektrod.

Dawkę natężenia prądu wykazuje amperomierz cieplny. Posiada on przeważnie skalę dwuzakresową: od 0 do 1,5 A i od 0 do 6 A. Do przełączania zakresów skali służy specjalny przełącznik.

Jeżeli terapeutyczny aparat diatermiczny służy również do wykonywania koagulacji, to na stole rozdzielczym wyposażony jest w specjalną parę zacisków oraz przełącznik.

Aparat specjalny, przeznaczony wyłącznie do koagulacji tkanek, nie może być używany do przegrzewań leczniczych.

Zaciski do koagulacji posiadają oznaczenia dla włączania elektrody biernej i czynnej. Elektroda czynna (igła, pętla, nóż) osadzona jest w imadle połączonym z przewodem. Elektrodę bierną stanowi płytka z folii cynowej o powierzchni 150—200 cm².

Obwód prądu sieciowego zamykamy włącznikiem głównym. Regulowanie natężenia prądu diatermicznego przeprowadzamy za pomocą potencjometru; odczytujemy wartość natężenia prądu na skali amperomierza.

Aparat może posiadać jako wyposażenie dodatkowe włącznik nożny (pedał), połączony przewodem z gniazdkiem znajdującym się na bocznej ścianie aparatu. Przyciskając pedał zamykamy obwód prądu sieciowego. Uprzednio należy wykonać normalne włączenie aparatu i wyregulowanie dawki natężenia prądu regulatorem potencjometru. Zamknięcie obwodu zabiegowego do koagulacji możemy wykonać również włącznikiem dodatkowym, umieszczonym w imadle elektrody czynnej.

313