31 (83)

58

Tablice do rozwiązywania trójkątów sferycznych w astronawi-gacj« dzielą sig. w zależności od przyjęci metody ich rozwiązani*, na trzy grupy [3],

1.    Do pierwsze i grupy nateżą 5 lub b cyfrowe tablice zawiera jące naturalne wartości funkcji trygonometrycznej lub *ch logarytmy. Za pomocą tych tablic można rozwiązywać każdy dowolny element trójkąta sferycznego Rozwiązywanie trójkątów sferycznych tym spo sobem określa sig jako metodą bezpośrednią

2.    Do drugiej grupy zalicza sig tablice opierające sig na podzia te trójkąta paralaktycznego na dwa trójkąty sferyczne prostokątne -- trójkąt kąta godzinnego i trójkąt wysokości Do ich rozwiązania stosuje sig reguły Nepera W tablicach tego typu znajdują s>g gotowe juz elementy podzielonego trójkąta Rozwiązywanie trójkątów sferycznych za pomocą omawianej grupy tablic nazywa sig metodą mieszaną Wspólną cechą tych tablic jest stosunkowo skomplikowany sposób obliczania azymutu Do najbardziej znanych tablic realizujących powyższą metodą należą tablice opracowane przez takich autorów, jak: DREISONSTOK. 0’GURY. LIEUWEN i AGUINO

3.    Do trzeciej wreszcie grupy należą tzw tablice specjalne, z których otrzymuje ne już gotowe wartości wysokości (Hc) i azymutu (z) dla przyjętych argumentów wejściowych Rozwiązywanie trójkątów sferycznych za pomocą tych tablic określa sig jako metodą tabit cowe. Do grupy tej zaliczyć można taka tablica, jak: radziecka 8AC-58, brytyjskie H.D.486 i H D 605 oraz amerykańska H 0 214 i H O 229

Do określenia azymutów ciał niebieskich można wykorzystać takie, oprócz metod tablicowych, mieszanych i bezpośrednich, me-todg graficzną. Do najbardziej znanych grafików należą diagramy WEIRA. wydawane przez Admiralicją Brytyjską i identyczne, jeśli wziąć pod uwa»g zasadą budowy, radziecka nomoyamy nr 290 oraz stosowana c/gsto we flotach państw zachodnich diagramy RUSTA

Z tablic specjalnych wykorzystuje sig ne statkech PMH głów nią H.D.606, a z diagramów - diagram WEIRA. Z tego też wzglądu warto rozpatrzyć możliwości ł sposoby wykorzystania ich do oblicza ma elementów ortodromy.

Należy zaznaczyć. ii w tablicach nawigacyjnych TN-74 znajdu ją «'« tablica DREISONSTOKA służąca do obliczania astronomicznej linii pozycyjnej, jednakie ze względu na zbyt pracochłonny sposób ich wykorzystania zostanę tutaj pominięte. Zainteresowanych jednak możliwości »ch wykorzystani* autorzy odsyłaj do objaśnieri do tablic oraz literatury fachowej.

2.1.1. Wykorzystania tablic H.D.606 do obliczania elementów ort odro my

Tablica H.D.605 słuie. j*k to już wcześniej stwierdzono, do obliczania wysokości zliczonej (Hel oraz azymutu (z) na podstawia znanaj szerokości geograficzna) obserwatora (Lat.), deklinacji ciała niebieskiego (Dec.) oraz miejscowego kata godzinnego (LHA) . Mo ine to zapisać jako:

Hc_(ł)-f (Lat.. Dec . LHA)    (2.1)

Przy obliczeniach związanych z ortodromą należy obliczyć wartość długości ortodromy (d^) oraz początkowego kąta drogi (KDd_p) na podstawia szerokości geograficznej pozycji wyjścia I tfr_A). pozycji przybycia ( lf ₀) oraz różnicy długości geograficznej (AX) tych pozycji.

Można to wyrazić jako:

^d«.lK«_ł|-^,(‘ł* 'łr **)    OSI

Z porównania wyrażania (2.1) z wyrażaniem (2.2) wynika, że w celu obliczenie wertośd d_ort oraz KOd_p za pomocą tablic astronomicznych należy przyjąć następujące założenia (rys.2.2):