32 (586)

C» ł łli-ł orał. ictd \ M S/\lk.ł-SkiviMv (ioi.1, AU%*rła miferaw. U'u>;aw i 2007 ISBN    15304-$ w' ty MN PWN 209?

ROZDZIAŁ 2 Historia polityki społecznej 53

niż 10, 20, 30 lub 60 lar temu. Występują w nim wprawdzie kwestie socjalne, które nazywają się tak samo jak kiedyś, ale inna jest ich treść, a także - co może najważniejsze - inny jest poziom rozwoju ekonomicznego, wyrażający się wielkością dochodu narodowego przypadającego na jednego obywatela. Badacze stale obserwują w czasie i przestrzeni zmieniające się potrzeby i nowe sytuacje socjalne. Odpowiednio do przemian zmienia się treść celów i instrumentów, a wraz z nimi działalność podmiotów polityki społecznej. Dlatego definicje polityki społecznej jako działalności mają na ogół ograniczoną ważność w przestrzeni i czasie'.

Piąty etap kształtowania polityki społecznej rozpoczął się w maju 2004 roku; jego ocena ze względu na krótki upływ czasu na razie nic jest możliwa.

Podsumowanie

•    W przedstawionych wyżej rozważaniach wskazano, że polityka społeczna rozwijała się na terenie ziem polskich w czterech różnych etapach równolegle jako działalność i jako refleksja naukowa.

•    W I etapie (do 1918 roku) państwo polskie nie istniało, a ograniczoną działalność socjalną prowadziły państwa zaborcze. Refleksja naukowa o socjalnym losie Polaków była widoczna w pracach naukowych prekursorów w osobach S. Staszica, l^:. Skarbka, J. Supińskicgo, A. Cieszkowskiego, li. Abramowskicgo i S. Głąbiń-skiego.

•    W II etapie (okres międzywojenny) państwo kreuje ustawodawstwo socjalne (prawa socjalne w Konstytucji marcowej). Polska staje się jednym z założycieli MOP. Działalność naukowa jest realizowana na kilku uczelniach oraz przez trzy nowe struktury: IGS. PTPS i ISS.

•    III etap kreowania polityki społecznej przypada na lata PRl.. Państwo staje się jedynym podmiotem tej działalności, a refleksja naukowa poddana zostaje cenzurze i kontroli PZPR. Mimo tych restrykcji nauka o polityce społecznej startuje po 1957 r. i rozwija się, czego dowodem są nowe ujęcia teoretyczne i definicje, mimo braku kontaktu z humanistyczną myślą Zachodu.

•    IV etap wiąże się z gospodarką rynkową (po 1989 roku). Stanowione jest nowe prawo socjalne oraz spełniane standardy europejskie przed akcesją Polski do UF.. W nauce o polityce społecznej pojawiają się nowe ujęcia, realizowane są kontakty

¹ Francesco Yilla, Polityko społeczna. demokracja i praca socjalna, przcł. Krystyna Juszkicwicz--Mydlarz, Kraków 1997. Uniwersytet Jagielloński, s. 10-11. Potwierdza to np. wioska szkolą polityki społecznej, w której występują cztery historyczne koncepcje: charytatywno-opiekuńcza, odnosząca się w całości do interwencji na rzecz ubogich i oparta na rozważaniach etyczno politycznych (koncepcja ta kojarzy się z filantropią); kontroli społecznej. rozumianej jako całokształt działań na rzecz utrzymania porządku i integracji społecznej realizowanych przez państwo autorytarne; rozszerzone/ formy reprodukcji społecznej, definiowanej jako całokształt działań państwa, których celem jest stałe odtwarzanie materialnych warunków życia siły roboczej i utrzymywanie podziałów klasowych; socjalnych praw obywatelskich, wynikająca z równych szans w ustroju demokratycznym.