336 (12)

sowej repetytora lub kociołka kompasu w stosunku do płaszczyzny diametralnej statku, nieprzechodzenie płaszczyzny nanucmika przez środek róży kompasu oraz odchylenie kociołka kompasu od pionu.

Błąd namiaru w wyniku przechyłu kociołka kompasu przedstawiono na rys. 17.2. Błąd ten można obliczyć wzorem

AA_k — J • cos/? • tgh,    (17.2)

t

Rys. 17.2. Wpływ przechyłu kociołka kompasu na namiar

m — kociołek ni* prmhyloay; b — kociołek praKhyłoay (J4» — Mą4 nwnUru)

gdzie:

J — kąt odchylenia kociołka kompasu od pionu (kąt pr/cchyłu) [stopnic], fi — różnica kątowa między płaszczyzną przechyłu kociołka a kołem wierzchołkowym namierzanego ciała [slopnicl, h — wysokość ciała niebieskiego [stopnic].

Błąd namiaru spowodowany przechyłem kociołka pojawia się również wtedy, gdy ciało niebieskie znajduje się na horyzoncie. W tym wypadku określa się go innym wzorem, a mianowicie

^AA° " ~₂*3Q ²^ [^$t0P^nie] •    <¹⁷*³)

Objaśnimy to na przykładzie. Jeżeli namierzane ciało niebieskie znajduje się na wysokości 30° w kącie kursowym 45*, a kociołek kompasu-przechylony jest na jedną z burt o 5*. to na podstawie wzoru (17.2) AA„ wynosi 2°. Dla tych samych danych, gdy ciało jest na horyzoncie, błąd AA₀ obliczony wzorem (17.3) ma wartość zaledwie 0,1*.

Błędy przypadkowe namiaru są związane z nastawieniem namiernika na ciało i odczytem wartości mierzonej na skali róży. Ich wartości średnie zawierają się w granicach od ±0,4* do ±0,6*.

336