34 (244)

Badania właściwości otrzymanego preparatu

Niewielkie ilości otrzymanego tlenku niklu(II) umieścić w trzech probówkach.

Do pierwszej z nich nalać kilka cm³ wody i wstrząsnąć. Po wstrząśnięciu na dno probówki powinien opaść osad.

Do drugiej probówki dodać 1—2 cm³ 1-molowego kwasu solnego. Podczas dodawania kwasu nie powinny wydzielać się pęcherzyki C0₂, a osad powinien się rozpuszczać.

Do ostatniej probówki dodać kilka cm³ 2-molowego roztworu amoniaku. Osad powinien przynajmniej częściowo rozpuszczać się, a roztwór nad osadem zabarwić się na zielono.

Tlenek manganu(IV) Mn0₂

Tlenek manganu(IV) (dwutlenek manganu) tworzy czarne kryształy lub proszek o gęstości q = 5,026 g/cm³. Występuje również w postaci uwodnionej jako bezpostaciowy proszek o gęstości q = 2,58 g/cm³. W wodzie praktycznie nie rozpuszcza się. Z mocnymi zasadami tworzy sole kwasu manganowego(IV) H₂Mn0₃. Dwutlenek manganu reaguje z kwasem solnym tworząc chlorek manganu(II) i chlor:

Mn0₂ + 4HC1 MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂0.

Ma więc właściwości utleniające. Tlenek manganu(IV) podczas ogrzewania do temperatury 540°C oddaje tlen.

Dwutlenek manganu można otrzymać przez utlenienie soli man-ganu(II), np. nadtlenkiem wodoru w środowisku zasadowym:

MnS0₄ + H₂0₂ + 2NaOH -> MnO(OH)₂ + Na₂S0₄ + H₂0.

Otrzymuje się wówczas uwodnioną postać dwutlenku manganu MnO(OH)₂ o właściwościach amfoterycznych (z nadmiarem mocnej zasady tworzy manganian(IV) — sól kwasu manganowego(IV) H₂Mn0₃). Bezwodną postać dwutlenku manganu można otrzymać przez rozkład termiczny azotanu(V) manganu(II):

Mn(NQ₃)₂ ^og-^rze-^w^Mn0₂ + 2NO_z.

Podczas tej reakcji mangan zmienia swój stopień utlenienia z II do IV, i więc utlenia się. Utleniaczem jest jon azotanowy(V), którego azot /mienia swój stopień utlenienia z V na IV, czyli redukuje się.

Tlenek(IV) manganu można otrzymać również z innych soli man-ganu(II) przeprowadzając je uprzednio w azotan(V).

Otrzymywanie tlenku manganu(IV) z węglanu manganu(II)

W tej metodzie działaniem kwasu azotowego(V) przeprowadza się węglan manganu(II) w azotan(V):

MnC0₃ + 2HN0₃ -► Mn(N0₃)₂ + C0₂ + H₂0.

Następnie wytworzony azotan(V) rozkłada się przez ogrzewanie w 200°C:

Mn(N0₃)₂ -► Mn0₂ + 2N0₂.

Ze względu na wydzielanie się trującego dwutlenku azotu, reakcję należy prowadzić pod czynnym wyciągiem laboratoryjnym.

Sprzęt:

Parownica porcelanowa na 100 cm³ < ylinder miarowy na 25 cm³ nagietka lub łyżeczka porcelanowa Zestaw do sączenia Zestaw do ogrzewania

Odczynniki:

Węglan manganu(II) MnCOj — 5 g Kwas azotowy(V) stężony Kwas azotowy(V) rozcieńczony 1:10 (ok. 1,5-molowy)

Kwas solny stężony Papierki jodoskrobiowe

Wykonanie:

Pod wyciągiem na siatce (przypis s. 8) lub łaźni piaskowej ustawić parownicę i wlać do niej ostrożnie 10 cm³ stężonego kwasu azotowego (V).

Uwaga: Podczas odmierzania kwasu azotowego(V) zachować dużą ostrożność, wykonując te czynności pod wyciągiem i w rękawiczkach¹ ochronnych!

i Jastępnie powoli małymi porcjami dodawać 5 g węglanu manganu(II). Po zakończeniu dodawania węglanu całość wymieszać, a następnie

65

1

Kwas azotowy(V) pozostawia niczmywalne żółte plamy na skórze i może spowodo-.11 bolesne oparzenia.