3 (1259)

Na rzekach silnie meandrujących, o zbyt ostrych zakolach i serpentynach często prostuje się bieg przez wykonanie przekroju. Skracają one naturalną długość rzeki i przez to zwiększają spadek zwierciadła wody.

TRASA REGULACYJNA

nowa trasa regulacyjna na łukach wklęsłych powinna opierać się o brzeg stały ( naturalny

* |

- trasa stanowi krzywiznę o ciągłej zmienności p i —,

promień trasy regulacyjnej 4,5 — 6 Br wyjątkowo 3,5:-*- 9 Br,

| na rzekach górskich mogą być odcinki proste o długości 2 - 3 Br, na rzekach nizinnych unikamy odcinków prostych,

| stosujemy krzywe: koszowe,

parabolę kwadratową y² = 2 p x,

sinusoidę,

radioidę,

spiralę archimedesą,

lemniskatę,

klotoidę.

SYSTEMY REGULACJI RZEK

Wybór systemu regulacji zależy od charakteru rzeki i zadań, jakie ma ona spełnić. Charakter całej rzeki oraz jej poszczególnych odcinków może być różny, stąd przy regulacji mają zastosowanie różne systemy. Ogólne jednak zasady regulacji rzek są niezmienne. Budowle regulacyjne mają do spełnienia dwa zasadnicze zadania.

1.    Skupienie rzeki w jednym, regularnym korycie.

2.    Stworzenie i utrwalenie linii regulacyjnych, wzdłuż których powstaną nowe brzegi ograniczające małą lub średnią wodę.

Zadania te będą wykonane, jeżeli budowle regulacyjne będą stawiały odpowiedni opór prądowi wody, będą odpowiednio wysokie oraz odpowiednio usytuowane w stosunku do projektowanej trasy regulacyjnej.

Z rozważań nad ruchem i prędkością wody w korycie wynika, że prąd wody atakuje głównie brzegi wklęsłe.

Wysokość budowli regulacyjnych zależna jest od poziomu wody, dla jakiej regulacja jest wykonywana. Budowle bowiem mają oddziaływać na jej przepływ oraz nie przeszkadzać przepływowi wielkiej wody. W związku z tym budowle powinny być raczej niskie i wznosić się nie wyżej niż 50 cm ponad stan, przy którym mają koncentrować wodę w korycie. Wyższe wody przelewać się będą ponad budowlami.

Bardzo istotnym warunkiem trwałości regulacji jest ciągłość odbudowy brzegów. Należy unikać pojedynczych budowli regulacyjnych lub wykonania tzw. lokalnych regulacji, gdyż są one zawsze bardzo atakowane przez wodę i narażone na zniszczenie. Natomiast sąsiednie odcinki nie ujęte budowlami dziczeją. W niektórych wypadkach, jak np. budowa ujęcia wodociągowego, ochrona gruntów nad rzeką, zachodzi konieczność przeprowadzenia regulacji lokalnej. Taka regulacja powinna być zaprojektowana i wykonana jako część kompleksowego projektu regulacji, obejmującego całą zlewnię i bieg rzeki. Projekt całości powinien być stopniowo realizowany.