Konspekt do ćwiczeń z neurologii dla studentów Fizjoterapii. Opracowała dr Joanna Stożek
Kinezia paradoksalna: chory, wykazujący nawet duży stopień znieruchomienia, pod wpływem wzruszenia może niespodziewanie szybko i sprawnie wykonać pewne, nawet złożone czynności ruchowe.
Akatuzia: mimo zubożenia ruchowego chory często nie może zachować pozycji siedzącej: musi wstać i zrobić kilka kroków.
Postawa:
Wskutek wzmożenia napięcia w różnych grupach mięśniowych powstaje charakterystyczna (zgięciowa!!) sylwetka chorego. Górna część tułowia i głowa są pochylone do przodu, łokcie zgięte, ręce w zgięciu dłoniowym z daszkowatym ustawieniem palców. Kończyny dolne są lekko zgięte w stawach kolanowych. Cała sylwetka jest sztywna i nieruchoma. Ograniczeniu ulegają ruchy rotacji i wyprostu tułowia (oraz kończyn). Chory na chP może mieć problemy ze zmianą pozycji ciała: wstawaniem z pozycji siedzącej, leżącej, odwracaniem się z pozycji leżenia tyłem do leżenia na boku.
W 3 stadium choroby wg. Hoehn i Yahr występują wyraźne zaburzenia odruchów postawnych (niestabilność postawy).
Chód:
Typowy jest chód drobnymi krokami i szuranie podeszwami o podłogę. Kończyny górne nie balansują podczas chodu. Środek ciężkości wysunięty jest ku przodowi, chory może mieć problemy z zatrzymywaniem się (propulsja, lateropulsja, retropulsja). Mogą występować problemy z rozpoczynaniem ruchu. U niektórych chorych występują okresy dreptania i zamrożenia/ zastygnięcia (ang. freezing). Chorzy mają trudności z chodzeniem w wąskich przestrzeniach (np. przejście przez drzwi), zwrotami i zmianą kierunku chodu.
łll Drżenie (tZW. spoczynkowe! obejmuje przede wszystkim dystalne części kończyn. Zazwyczaj wcześniej występuje w kończynach górnych i ma charakter „kręcenia pigułek” lub „liczenia pieniędzy”. Pod wpływem emocji i zmęczenia drżenie się nasila.
Obiawy wegetatywne.
Najczęstszym zaburzeniem wegetatywnym w chorobie Parkinsona jest nadmierna czynność gruczołów skóry (łojowych i potowych) i gruczołów ślinowych. Nadmiernie żywa gra naczynioruchowa powoduje, że u niektórych chorych twarz jest zaczerwieniona.
Po długotrwałym leczeniu l-dopą pojawiają się fluktuacje (zespół przełączenia on-off) oraz dyskinezy.
Rehabilitacja odgrywa istotną rolę w utrzymaniu sprawności fizycznej i niezależności funkcjonalnej chorego, przynosi ulgę w niektórych dolegliwościach związanych z chorobą oraz zapobiega wtórnym deformacjom stawów, ich usztywnieniu i unieruchomieniu.
Program usprawniania pacjentów z chorobą Parkinsona obejmuje:
1. Ćwiczenia relaksacyjne i rozluźniające.
2. Ćwiczenia zwiększające zakres ruchów /rotacji, wyprostu tułowia i kończyn oraz odwodzenia kończyn/.
3. Ćwiczenia uruchamiające (trening czynnościowy): a) Ćwiczenia zmiany pozycji w łóżku, wstawania
4. Ćwiczenia oddechowe
5. Ćwiczenia korygujące postawę (zwiększające kontrolę i świadomość postawy)
6. Ćwiczenia równoważne poprawiające stabilność postawy
7. Ćwiczenia chodu
8. Ćwiczenia mm twarzy, języka oraz ćwiczenia logopedyczne
9. Terapia grupowa
10. Edukacja rodziny i pacjenta (program domowy), profilaktyka upadków, program systematycznego chodzenia.
Korzystnie na efekty usprawniania wpływa wprowadzenie do terapii technik: wzrokowej.*♦ słuchowej i •♦dotykowej stymulacji
(komend słownych, liczenia, klaskania, muzyki, metronomów, luster i oznakowania podłogi).
Techniki te dostarczają wzmocnienia czuciowego, pomagają zwiększyć świadomość i kontrolę ruchu. Można wykorzystywać technikę koncentracji i wskazówki słowne dotyczące określonego ruchu, chodu.
Ważną sprawą jest również, aby każdy osiągnięty efekt terapeutyczny był wykorzystywany w czynnościach życia codziennego, ponieważ tylko w taki sposób może być utrwalony. Chory powinien realizować tylko jedno zadanie w tym samym czasie.