342 343

Modyfikacją elektrody kablowej jest tzw. elektroda indukcyjna monoda (ryc. 221). Składa się ona z cewki płaskiej kablowej, zamkniętej pomiędzy dwoma dyskami z izolatora (ebonit, bakelit). Elektrodę utrzymuje wysięgnik aparatu. Końcowe odcinki przewodu kablowego włączamy do zacisków przeznaczonych do przegrzewania w polu indukcyjnym.

Elektroda indukcyjna diploda zbudowana jest z dwóch płytek ebonitowych, pomiędzy którymi znajdują się zwoje elektrody kablowej. Połączone są one wstawką umożliwiającą ich dowolne rozchylenie. Diploda ma zastosowanie do przegrzewania stawów (ryc. 222).

Ryc. 221. Elektroda indukcyjna, tzw. monoda

Ryc. 222. Elektroda indukcyjna, tzw. diploda

Elektrody do zabiegu hipertermii, czyli tzw. „sztucznej gorączki”, zbudowane są z warstw materiału izolacyjnego i filcu, pomiędzy którymi znajduje się zwój przewodu kablowego w osłonie gumowej.

Przewody do elektrod. Przewód zbudowany jest z metalowego przewodnika lub plecionki w grubej osłonie gumowej. Do elektrod sztywnych używamy przewodów zakończonych z obu stron nakrętkami, za pomocą których łączymy je z elektrodami i z zaciskami zabiegowymi aparatu. Elektrody miękkie są bezpośrednio połączone z przewodem. Obwodowy koniec przewodu łączymy za pomocą nakrętki lub bolca z zaciskami aparatu. Długość przewodu wynosi przeciętnie 90 cm.

Osłona gumowa nie stanowi wystarczającej izolacji dla prądów wielkiej częstotliwości. Z tego względu przewody nie mogą się krzyżować, gdyż może wystąpić zwarcie, nie mogą też stykać się z ciałem chorego, gdyż zagęszczenie prądu może powodować oparzenie.

UKŁAD LINII SIŁ POLA POMIĘDZY ELEKTRODAMI KONDENSATOROWYMI

ORAZ W POLU INDUKCYJNYM ELEKTRODY KABLOWEJ

Przegrzewanie falami krótkimi wykonać możemy w polu kondensatorowym lub w polu indukcyjnym, w zależności od tego, czy obiekt umieścimy pomiędzy elektrodami kondensatorowymi, czy też zastosujemy elektrodę indukcyjną kablową.

Pole elektromagnetyczne, które powstaje podczas przepływu prądu wielkiej częstotliwości pomiędzy elektrodami kondensatorowymi lub w cewce indukcyjnej, możemy przedstawić graficznie w postaci linii sił. Układ linii sił pola jest równoznaczny z gęstością prądu, która określa nam stosunek jego natężenia do wielkości powierzchni lub przekroju obiektu, przez który prąd przepływa. Równomierne rozłożenie linii sił stwarza możliwości równomiernego przegrzania warstw obiektu, natomiast w miejscach lub warstwach, w których występuje zagęszczenie linii sił, mamy większe natężenie prądu i silniejszy efekt cieplny.

W technice zabiegów może być celowy efekt przegrzania zarówno warstw powierzchownych, jak i głębokich. Niewłaściwe ułożenie elektrod może spowodowmć termiczne uszkodzenie tkanek.

Układ linii sił pomiędzy elektrodami kondensatorowymi zależy od: 1) wielkości elektrod oraz ich wzajemnego ułożenia, 2) odległości od obiektu, 3) stosunku rozmiaru elektrod do wielkości obiektu, 4) właściwości obiektu.

Załóżmy, że pomiędzy dwiema przeciwległymi elektrodami jednakowej wielkości nie ma obiektu. Układ linii sił pola zależny będzie od odległości między elektrodami (ryc. 223). Jeżeli odległość będzie mała

Ryc. 223. Układ linii pola elektromagnetycznego pomiędzy elektrodami: a — niewielka odległość między elektrodami b — duża odległość

Ryc. 224. Układ linii prądu pomiędzy elektrodami przy przegrzewaniu obiektu (odległość od obiektu mała) (wg Schliep-

hakego): a — obiekt, Ej,    — elektrody

miękkie

(ustawienie a), to linie sił będą miały przebieg równoległy, a natężenie pola będzie równomierne. Gdy odległość zwiększymy (ustawienie b), to linie sił ulegną odchyleniu. Stwierdzamy, że gęstość prądu na powierzchni elektrod jest największa, a w płaszczyznach od nich oddalonych maleje.

Jeżeli pomiędzy elektrodami miękkimi Ei—E₂ umieścimy obiekt biologiczny (np. odcinek ciała pacjenta), przy czym ich odległość od po-

34: