40 (185)

46 Obróbka cieplna stali

wartości węgla, odwęglenie. Utlenianie pogarsza jakość powierzchni, powoduje ubytek masy metalu i wzrost pracochłonności (konieczność usunięcia zgorzeliny) i zmienia wymiary elementu. Odwęglenie z kolei prowadzi do obniżenia twardości powierzchni elementu, co w przypadku narzędzi dyskwalifikuje materiał, a w stalach konstrukcyjnych obniża wytrzymałość zmęczeniową.

1.80.    Jakie składniki spalin mają właściwości utleniające?

Składnikami utleniającymi w spalinach są C0₂ i H₂, z tym że dwutlenek węgla jest bardziej szkodliwy w wysokiej temperaturze, a para wodna w niższej. W zależności od zawartości tych składników ustala się określony potencjał węglowy atmosfery, mierzony zawartością węgla w stali, z którą dana atmosfera pozostaje w równowadze. Najbardziej korzystne jest, gdy potencjał węglowy atmosfery jest bliski zawartości węgla w stali, ponieważ wtedy nie zachodzi ani nawęglanie, ani odwęglanie powierzchni.

1.81.    Na czym polegają zasady doboru składu atmosfery pod kątem ograniczenia utleniania (odwęglenia)?

W tym celu musimy posłużyć się krzywymi równowagi reakcji utleniania-re-dukcji, które są wykreślane (patrz rys. 1.34) w układzie:

r

T = f

lub T = f

\

\

\

Rys. 1.34. Krzywe równowagi reakcji utleniania i redukcji w atmosferze zawierającej: C0₂ - CO (krzywa b), H₂0 - H₂ (krzywa c) (wg Murphy’ego, Jominy’ego)