421 (3)

O K a D A C JT.

98i

M z pieców około- Wthnanskytlon: ziuiyduiący- się. Rudę kopię w dole- pobliskim zwanym Itisberget. Tameczna ruda iest arcy dobra, Żelazo „ które z nic-y wytapiają , mocno szacuil, na stal iest bardzo, zdatne. Ruda sa-. ma iest czarniawa , nie zbyt. zbita, składa się z nieprzeliczonych, ziarck , w palcach na proch można tę zetrzeć; wspomniona ruda iest bardzo- ciężka-,, wy.daie żelazo bardzo ciągłe, złożone niby z żył. Żelazo surowe- z pieca zwanego t. WikmamkjtUin ,. przewożę do Trollbo, tam ie w stal przemieniała i piec , w którym surowiec na stal przerabiaię , iest podobny do pieca wielkiego ikyszerskiego , pontieniony piec w górę czyli do gardzielą, którym iskry ż dym odlatuię , zważątą.

Zaprawa , w którey- żelazo- surowe przewarzać potrzeba-, ma taka figo--rę , iakę. ma iryszerska , lecz. cóżkolwick iesr tnnieysza od fryszerskiey.. Na • piecu znayćuic się osobne- ntieysce na węgle; boki. zaprawy datą z blach grubych z żelaza surowego odlanych. Dno. także iest zrobione z blachy grulit-y. odlanej'.. Forma, miedziana, którą wiatr ż miechów w zaprawę-wisie , wspiera się na iednym. boku pieca , i na- nim przyzwoicie iest ułożona. Zaprawa ma szerokości około calów 14, długości trochę więcey , lecz nie szkodzi, czyli iest. dłuższa , czyli krótsza. Formy brzeg spodni, od spodka zaprawy iest oddalony na calów. 6 J. PŁect zaprawiając i formę osadzając, wspomniano rozmiary skrupulatnie pocrzeba.zttehówać-; bo na, wspomnio-•tych rozmiarach-, przemienianie: żelaza, na-stal! zasadza-się; ieżeli.tych:rozmiarów nie zachoutaię , stali z, surowcu, nie 2robią.. V? boku przednim, zaprawy czyli w. tym , przy którym Mayster stoi, znayduie się dziura, przez, która, zbytni zuzeł wypływa „ przez. nję drągi żelazne, w. zaprawę wkładają ,, gdy żelazo przewarzune i stężałe „ chcą w górę-podnieść.. Żelazo- prze-warzane i stężałe zowią: SineltOK.. Formy, miedzianey , iafco się iuż. powiedziało., brzeg niższy od: spodka, oddalaią na calów. 4|. Formę tyle tylko. pochylają ,. aby woda. po iey boku płaskim w zaprawę mogia spływać. Formę- tak pochylają ,. że pręt. prosty-położy w-szy na. iey boku płaskim, i: po mm;, spuściwszy go. w zaprawę,, n.ie doydzić. do spodka, zaprawy ale się dotknie- niższego brzega- boku przeciw-wietrznego. Brzeg formy spodka naybłi-ższy ic-st plaski,., u- góry okrągły, to iest: koniec, formy iest. podp-Łny. do miesiąca, pod czas kwadry tak, iafc w innych fryszerkach. Tenże koniec, iest. daleko- szczupleyszy od końca- formy ,. którey. do firyszowania. łe* laza używaię.. Dysze miechów w formie.-, o. którey. mowa, wy iey są osadzone. Potrzeba mieć wiele- doświadczenia, i oświecenia, aby formę miedzianą,! urniey dysze iak naydoskonoley osadzić;

Większey jednak potrzeba-biegłości, (iak Maystrowie powiadała )-aby dokazać , żeby wiatr wiał jednostajnie , i po całey zaprawie icduakuwo.roz-chodził się. Dodaię , że gdyby forma , albo miechy , albo- dysze z. mieysca swego iakimkołwiek przypadkiem ruszyły się,.iż naybiegley.szy Mayscer.-, żelaza surowego-w stal odmienić nic potrafi.. Przeto miechy, ich warsztat,, i wszystkie machiny do robienia- miechami- służące ,. tak małą bydź- zrobione, połączone , i poumocowywaue , aby żadhy.m sposobem, z-.mieysca swego, wsru-szon.e bydż nie- mogły; Oprócz tegtł- woda na- kolb,. które- miechy, porusza,, powinna, płynąć: 2 wierzchu, a nie ze spodu; w pierwszey bowiem okoli-Zz 3.    czności