43 (291)

pujiwujjif innnki życia,.. ,» po dwudziestu Utadi wwrytarę, obejmującą 2/3 poborów.

wino wpwwy jęsftraścJ lej ąigniBK^ stopo j^adsmacid musM się piHhfiłf pewnym tywm otoyczajowynh htfce budnły mtrirtecu i bunt młodych profesorów; mitnowicH’ j*ko przeżytek szkól ałmaytfe. puJykto-wmny chęcią pexl U lyTiunk powagi i opóui stanu ain-ctytieUfcefo. lacłowd się mywaj wspólnych laiese* kań I współsMgo stołu, a takre długi strój klerycki om

Miplns pno Usia’.etf b)g] mińjsDt alb większa -—

w zależności od wysługi lat- Przy rewizji Ustaw w 1790 r przepisy tę soatałjr zniesione jdro ostatni etap Miccmk stanu akadęraiclsiegP-

Kontrolę pracy szk&t na wszystkich poziomach sta* nowiły wizytacje ustalane przez Komisję Edukacyjną w U a tańcach. Szkoły Główne mieli prawo wizytować

jedynie komisarze hib osoby przez nich upoważnione. I Kontrolę w swoim wydziale przeprowadzał rektor wydziału w pierwszym półroczu, a w okresie od kwietnia] do Uprą odwiedzali szkoły wizytatorowie generalni wybierani spośród profesorów szkoły głównej na okres dwóch lat. Corocznie przesyłano do kancelarii Komisji Edukacji raport generalny o stanie nauk w szkołach] głównych i podległych im zakładach niższych stopni I dzięki czemu Komisja miała dostateczny wgląd w funk-cjonowanie aparatu szkolnego w całym kraju. Obowiązkiem wizytujących było kontrolować nie tylko sprawy nauczania i wjęhowania młodzieży, ale i obyczaje zgromadzeń akademickich. kasę i w ogóle całe życie szkoły oraz jej stosunek do otoczenia.

Zadania te nie były łatwe i obciążały akademjeł. Przedstawia tę sprawę w swojej autobiografii J. Śniadecki. ukazując rozległość terenu podległego Szkolę Głównej krakowskiej (13 województw z 50 przeszło szkołami) i wielorakość obowiązków: „Trzeba było szko*

}V 1 nawriyrbliini 0f»tnyt. i urcytofc. i rcoBoiać Ą> nich wizyty — otatwić uua^tldon spuwby bobb* andL ot kttte nie tyb tojowyth ksŁętric (-) wtlonr byłem ogrusaą pracę. (—JT*.

nzT*ł.ccxn juccmau

Z reformą akademii, utłonenatm «*—»!•» akademickiego wiązała się ściśie sprawa przygotowania kadry nauczycielskiej dla szkół Komaji W sposób zorganizowany mnma było podjąć to ł»fan« dopiero po przeprowadzeniu reformy oba szkól akadeBŚddcb|XĆńL 2 października 1750 r. otworzono uroczyście z polecenia Komisji „Seminarium dla Profesorów Narodowych” przy Szkole Głównej koronnej pod kierunkiem Antoniego Popławskiego. Od tego momentu Szkoła Główna w Krakowie zaczęła przyjmować kandydatów do stanu nauczycielskiego z całej Polski.' Internat dla studentów mieścił się w budynku kolegium po jezuickiego przy ul. Grodzkiej, gdzie kandydaci mieli mieszkanie i stół.'W r. 1783 podobna instytucja powstała w Wilnie.¹

Po r. 1783 nastąpiła reorganizacja studium kandy-dackiego \v myśl życzeń rektora Szkoły Głównej w Krakowie, Kołłątaja, który pragnął, aby młodzi ludzie ze wzglSSw wychowawczych ..szli drogą pracy i starania się o własne potrzeby”. System stosowany przez Popławskiego, oparty o wzory ^kongregacji pi jarskiej, raził go „duchem zakonności"bfezaaczono przeto kandydatom pomieszczenia w bursach łub. .pozwolono na prywatne kondycje. Opiekunem ich z kolei: został z ramienia Szkoły ks. Bonifacy Garycki, profesor prawa rzymskiego, wyznawca doktryny flzjokratycznc j. Jego wieloletnia praktyka w Kolegium Nowodworskiego oraz

93