43 (53)

Należy jednak zaznaczyć, żc przy wietrze wiejącym wzdłuż nabrzeża, przy jednakowych nastawach zakresów sił w dziobowych i rufowych wciągarkach, może nastąpić samoczynne przesuwanie się statku wzdłuż nabrzeża. Można temu przeciwdziałać, różnicując nastawy sił na sterownikach wciągarek wyższą siłę nastawia się na wciągarce leżącej w tej części statku, w którą uderza wiatr. Zmiana siły i kierunku wiatru wymaga oczywiście ponownej zmiany nastaw.

Wciągarki cumownicze wytwarzane są zgodnie z przepisami towarzystw klasyfikacyjnych, a po ich zbudowaniu przeprowadza się niezbędne próby. Każda z wciągarek ma certyfikat potwierdzający, że jej budowa, charakterystyki pracy i główne parametry są zgodne z wymaganiami.

2.7. Pokładowy osprzęt cumowniczy

Do sprawnego przeprowadzania manewrów cumowania i odeu-mowania statków, prócz lin cumowniczych i wciągarek, na pokładzie jednostki muszą być zainstalowane:

•    pachołki cumownicze (polery), służące do zamocowania lin, o ile te ostatnie nie są nawinięte na bębny wciągarek.

•    rolki kierujące, umożliwiające zmianę kierunku przebiegu lin cumowniczych, niezbędne zwłaszcza wtedy, gdy jedną wciągarką obsługuje się kilka lin,

•    kluzy cumownicze i przewłoki, przepuszczające liny przez nadburcic i umożliwiające zmianę kierunku ich przebiegu poza statkiem,

•    bębny do lin cumowniczych obsługiwanych przez głowice wciągarek.

Wymienione elementy są na stałe połączone z pokładem jednostki - przymocowane (przyspawane lub przykręcone na śruby) do specjalnych fundamentów, wbudowanych w konstrukcję pokładu. W trakcie operacji cumowania z użyciem głowic cumowniczych niezbędne są również stopery zaciskowe lub łańcuchowe - do okresowego unieruchamiania napiętych lin stalowych - i linowe - do obsługi lin włókiennych. Stopery przyczepia się do pachołków-cumowniczych lub montuje do specjalnych uchwytów' (w kształcie ucha), przyspawanych do pokładu lub do odpowiednio mocnych elementów jego wyposażenia, w liniach przebiegów lin cumowniczych.

Pachołki cumownicze mogą być stalowe - spawane, żeliwne lub staliwne - odlewane. Konstrukcja i wymiary pachołków są dostosowane do parametrów lin zakładanych na nie. Średnice części cylindrycznych według wymagań PRS nic powinny być mniejsze niż 10 średnic liny stalowej lub 5,5 średnicy liny syntetycznej [19]. Natomiast wytrzymałość pachołka powinna być tak dobrana, by przy działaniu na niego siły równej rzeczywistej sile zrywającej liny, naprężenia w obciążonych jego częściach nie przekraczały 0,95 granicy plastyczności użytego materiału [19].

Na statkach stosowane są pachołki:

•    pojedyncze gładkie - do zaczepiania końców lin wykonanych w postaci ucha,

•    pojedyncze krzyżowe,

•    podwójne proste gładkie,

•    podwójne proste krzyżowe,

•    podwójne proste z noskami,

•    podwójne skośne gładkie.

Wymienione typy pachołków pokazane są na rysunku 58. Ich liczba na każdej z burt statku zależy od liczby lin cumowniczych (głównych i dodatkowych, przewidzianych na wypadek pogorszenia pogody) oraz od typów zainstalowanych wciągarek; przy bębnowych nie używa się pachołków. Rozmieszczenie pachołków wynika z wzajemnego położenia kluz, głowic wciągarek i rolek kierujących; stawiane są zawsze wzdłużną osią wydłuż prostych linii łączących wymienione wyżej elementy, co ułatwia zamocowanie naprężonych lin na pachołkach. Na rysunkach 43-47 można obserwować rozmieszczenie pachołków na trzech typach statków'.

Powszechnie stosowana nazwa Jduzy cumownicze” obejmuje: elementy zmieniające kierunek lin cumowniczych poza burtą statku, instalowane na pokładach statków bez nadburcia, zwane przewłokami cumowniczymi i odpowiednio wykonane otwory w nadburciu, służące do przewlekania lin, zwane kluzami cumowniczymi. Przewłoki są od góry otwarte. Umożliwia to założenie lub zdjęcie z nich lin zamocowanych na pachołku na nabrzeżu i na pachołku na pokładzie

83