449 (13)

449

7 badań nazewnictwa miasta Poznania

elementów skoordynowany wewnętrznie i wykazujący określoną strukturę”*’. Autorka stwierdza też, że „nazewnictwo miejskie [...] jest odrębnym systemem nazewniczym, tzn. stanowi całość zasad organizujących oraz podlega obowiązującym normom i regułom, jest układem skoordynowanych wewnątrz elementów, ma ukształtowaną i w zasadzie zamkniętą klasę reguł oraz otwartą w zasadzie klasę materiału, czyli inwentarz leksykalny”²².

Mrózek traktuje urbanonimię jako „mikrosystemy miejskie, obejmujące zbiory, które wyróżniają się dwiema zasadniczymi właściwościami: kategorialną i formalną oraz genetyczno-motywacyjną niejednorodnością nazw z jednej strony, z drugiej zaś -znacznąrozbieżnością między systemem nazewniczym, jako układem potencjalnym, traktowanym jako całość o wzajemnym skorelowaniu elementów, a jego praktyczną realizacją w komunikacji językowej”²³. Mrózek stwierdza dalej, że „nazewnictwo miejskie osadzone jest w subsystemie toponimicznym poprzez różnorakie relacje i związki z jego elementami składowymi, a więc nazwami miejscowymi [...] oraz pozamiejskim nazewnictwem terenowym, lądowym i wodnym [...] — elementami w wielu wypadkach adaptowanymi w obrębie nazewnictwa miejskiego, wzbogacanego ich właściwościami”²⁴. W podsumowaniu autor pisze, że „coraz bardziej ekspansywna konwencjonalizacja systemowa, obejmująca również związki z antroponimami w nazwach pamiątkowych czy okazjonalnych, a także sterowana administracyjnie częstotliwość zmian nazewniczych i związane z tym dalsze konsekwencje systemowe nakazują traktować urbanonimię jako osobną, wyodrębniającą się całość o swoistym charakterze systemowym”²⁵.

Zacytowane wypowiedzi nie są w sumie wystarczającą odpowiedzią na interesujące nas pytanie: Czy nazewnictwo konkretnego miasta jest systemem, czy też tylko mniej lub bardziej luźnym zbiorem?

Zespół nazw dotyczący różnych obiektów miejskich (np. Poznania), powstałych w różnych warunkach i w różnym czasie (w przeszłości i współcześnie), zespół nazw o zróżnicowanej funkcji, wytworzonych w wyniku rozmaitych procesów derywa-cyjnych łącznie z administracyjną nominacją toponimiczną jest z wielu względów niejednorodny.

Omawiane nazwy miejskie odnoszą się do mniejszych lub większych fragmentów miasta, niekiedy znacznie oddalonych od siebie, mających swoje własne uwarunkowania geograficzne i historyczne. Fragmenty te (dzielnice, osiedla itp., wsie, osady itp.) przyłączane były administracyjnie do miasta w różnym czasie, powiększając je w rozmaitych kierunkach. Związana jest z tym luźność omawianego nazewnictwa,

²¹    K. Handke, Nazewnictwo miejskie, op.cit. > s. 283.

²²    Ibidem. Por. eadem. Słownik nazewnictwa Warszawy, op.cits. 7. Autorka uważa, że nazewnictwo miejskie „posiada wewnętrzną korelację elementów, co nadaje mu systemowy charakter”.

“R.Mrózek, System onimiczny i jego subsystemy. W: Najnowsze przemiany nazewnicze. Pod red.

E. Jakus-Borkowej, K. Nowik. Warszawa 1998, s. 14.

²⁴    Ibidem.

²⁵    Ibidem, s. 15.