475 (6)

znaczania głośności zadaniem słuchacza jest podanie liczby odpowiadającej, w jego odczuciu, głośności wywoływanej przez prezentowany dźwięk Na przykład w metodzie szacowania wielkości słuchaczowi prezentuje się dźwięk porównawczy. a po nim serię dźw ięków o różnych natężeniach. Jego zadaniem jest ocena każdego z tych dźwięków względem dźwięku porównawczego, któremu arbitralnie przypisuje się pewną liczbę, np. 100 jednostek. Jeśli słuchacz ocenia prezentowany dźwięk jako dwa razy głośniejszy od dźwięku porównawczego, to przypisuje się mu 200 jednostek, jeśli oceniany dźwięk jest 10 razy cichszy od dźwięku porównawczego - otrzymuje 10 jednostek itp

Na podstawie wyników uzyskanych w opisany sposób Stevens (1957) stwierdził. źc pcfcypowana głośność G jest potęgową funkcją natężenia /. to znaczy:

C = «^ftł    (15.36)

pd/it: k - tub zalt/iu od thidttc/a i /iMowmwnih jednawek.

Głośność danego dźwięku jest proporcjonalna do natężenia podniesionego do potęgi 0.3. Oznacza to. że dwa dźwięki, z których jeden oceniany jest jako dwa razy głośniejszy od drugiego, różnią się o 10 dB. Stcvens zaproponował, aby jednostką głośności dźwięku był son. Głośność jednego sona jest wielkością przyjętą arbitralnie i jest to głośność tonu o częstotliwości 1000 Hz o poziomie 40 dB SPL. Ton o częstotliwości I kHz i poziomie 50 dB SPL jest oceniany jako dwukrotnie głośniejszy od tonu 40 dB i ma głośność 2 sonów, a dźwięk o poziomie 60 dB SPL ma głośność 4 sonów. Ta prosta zależność nie obow ią/uje dla poziomów niższych od 40 dB

Związek między natężeniem i głośnością sygnałów opisany prawem potęgowy m (15.36) był wielokrotnie potwierdzony eksperymentalnie. Mimo to skalowanie głośności poddawano krytyce, żadna bowiem ze stosowanych metod badawczych nic wydaje się wolna od efektów ubocznych. Wśród czynników, które mogły mieó wpływ na ostateczne rezultaty, najczęściej w ymienia się duże różnice międzyosob-niczc i sposób prowadzenia eksperymentu. Kwestionuje się też sarną ideę pytania słuchacza o ocenę samego wrażenia, gdyż w realnych sytuacjach dokonujemy oceny właściwości źródła dźwięku, a nie samego dźwięku.

15.4.1.4. Sumowanie w czasie. Progi różnicowe

Próg absolutny oraz głośność zależą od czasu trwania sygnału. Dla czasów trwania dłuższych niż 500 ms natężenie dźwięku na progu jest raczej me/ależne od czasu trwania. Dla czasów trwania krótszych od 200 ms natężenie niezbędne do detekcji sygnału zwiększa się ze skracaniem czasu trwania sygnału. Hughes (1946) oraz Gamcr i Miller (1947) stwierdzili, że ucho sumuje (integruje) energię bodźców dokonując detekcji krótkich odcinków tonu:

/•#■ const.    (15.37)

t&JK t - prnfsmr mifZtnK dU impulsu łonu. / - czas jego tP»Mua

475