42

42



_

2. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI


grzbietowe naczynie krwionośne

podłużny fałd jelita

jelito

kutykula

nabłonek

kanalik wydalniczy-otwór wydalniczy

podwójny łańcuszek nerwowy


Budowa wewnętrzna pierścienic na przykładzie dżdżownicy ziemnej


wtórna jama ciała

szczecinki


gardziel

wór powłokowo -mięśniowy

grzbietowe naczynie krwionośne

zwoje

nadgardzielowe

otwór gębowy zwoje

- jelito

brzuszne

naczynie

podgardzielowe naczynia tętniące    L . wole . t 1 , , Para zwojów brzuszny krwionośne

przeiyK    żołądek segmentowych pień nerwowy


PRZEKRÓJ POPRZECZNY SEGMENTU

mięśnie

mięśnie podłużne

brzuszne naczynie krwionośne

PRZEKRÓJ PODtUZNY CIAŁA

•    Ściana ciała - wór powłokowo-mięśniowy (czasem mylnie: wór skórno-mięśniowy). Od zewnątrz: bezpostaciowa kutykula (niekiedy wysycona chityną) wytwarzana przez leżący poniżej nabłonek jednowarstwowy. Głębiej: dwie (okrężna i podłużna) warstwy mięśni. Rzadziej także mięśnie skośne.

•    Układ pokarmowy rurkowaty dzieli się na wyspecjalizowane odcinki: jelito przednie, środkowe i tylne. W jelicie przednim za jamą gębową leży umięśniona gardziel oraz przełyk. W gardzieli gruczoły ślinowe (ślinianki). Dodatkowo występuje wole (także np. u pijawek). Jelito środkowe - prosta rura z podłużną rynienką po stronie grzbietowej (tzw. tyflosolis). Jelito tylne zakończone jest otworem odbytowym.1

•    Układ krwionośny zamknięty (krew nie wylewa się z naczyń, a więc nie miesza z płynem jamy ciała, wyjątkiem są pijawki), brak serca. Naczynie grzbietowe prowadzi krew z tyłu ciała w kierunku płatu głowowego. Naczynie brzuszne prowadzi krew z przodu ciała ku tyłowi. Naczynia podłużne i okrężne, kurcząc się, powodują przepływ krwi. Krew często zawiera barwnik oddechowy rozpuszczony w osoczu:

UKŁAD WYDALNICZY (WIDZIANY Z GÓRY’

N n

przegrody między-segmentalne (sepia)

hemoglobinę, erytrokruorynę (czerwone) lub chlorokruorynę (barwnik zielony).

9 Układ wydalniczy metanefrydialny - para orzęsionych lejków w jednym segmencie wychwytująca metabolity (mocznik lub amonict z jamy ciała i usuwająca kanalikami prze: otwór w powłoce ciała na zewnątrz (w następnym segmencie). Nefrydia (tu nazywane czasem metanefrydiami) odpowiadają także z a osmoregulację.

•    Układ nerwowy drabinkowy (czasem węzło-wo-drabinkowy) - zwój nadgardzielowy, zw°> podgardzielowy, obrączka okołogardzielowc. łańcuszek brzuszny, tzn. zwoje segmentów-' z konektywami i komisurami. U form wyspec;: lizowanych brzuszne zwoje nerwowe i pnie zlewają się w jeden brzuszny łańcuszek nerwów

•    Wymiana gazowa - przez powłoki cia-U wieloszczetów także silnie ukrwione poroP-' dia, u niektórych z wyraźnymi wyrostkom skrzelowymi (skrzela zewnętrzne).

•    Przestrzenie wtórnej jamy ciała (celomo pełnia płyn.

Cechy pierścienic

Charakterystyka

pierścienic

Nereida

Dżdżownica

Pijawka

Segmentacja

heteronomiczna (ale tylko w przedniej i tylnej części ciała)

homonomiczna

pozornie homonomiczna

Przednia część ciota

płat przedgębowy (na nim głaszczki, czułki i oczy) i płat gębowy (w nim otwór gębowy) tworzą tzw. głowę

prosty płat głowowy

przednie segmenty przekształcone w przyssawkę

Pozostałe odcinki ciało

segmenty opatrzone dwugałęzi-stymi parapodiami (przynóżka-mi) wyposażonymi w szczeciny i wyrostki; płat odbytowy

brak parapodiów

pierścienie ze szczecinkami

stała liczba pierścieni; przyssawka tylna

Występowanie

wody słone

wilgotna gleba

wody słodkie, wilgotna gleba

Znaczenie (wybrane aspekty)

pokarm dla zwierząt morskich, mineralizacja dna morskiego, jako nawóz, osiadłe wieloszczety są filtratorami

kształtowanie struktury gleby, zwiększanie jej żyzności, produkowanie humusu

źródło hirudyny, wykorzystywane w medycynie do terapii; pasożyty zwierząt


Układ krążenia pierścienic


Trochofora


y^

naczynie grzbietowo--parapodialne

naczynie _

grzbietowe

naczynie

okrężne

naczynie naczynie brzuszno-brzuszne -parapodialne


Larwa wieloszczetów: a — pojedyncze włókna mięśniowe, b - rzęski, c - jelito, d - otwór gębowy, e - protonefrydium, f - otwór odbytowy


Rozmnażanie i rozwój

O wieloszczety

-    rozwój złożony, larwa pływająca - trochofora O skąposzczety

-    zapłodnienie krzyżowe, rozwój prosty

-    jaja rozwijają się w mufkach wytwarzanych przez siodełko O pijawki

-zapłodnienie krzyżowe, rozwój prosty

-    jaja rozwijają się w kokonach wytwarzanych przez gruczoły siodełka

Aromorfoza - zmiany w budowie i funkcjonowaniu organizmów, podnoszące je na wyższy poziom rozwoju ewolucyjnego, umożliwiające opanowanie nowych środowisk.

Ewolucyjne osiągnięcia pierścienic, które można zaliczyć do aromorfoz:

1.    celoma (wtórna jama ciała) - sprawniejsza wymiana substancji

2.    cefalizacja - proces wyodrębnienia odcinka głowowego (np. u nereidy),

3.    parapodia - zaczątki układu lokomocyjnego i oddechowego (np. u nereidy),

-* zamknięty układ krwionośny - zwiększenie tempa przepływu hemolimfy.

1

Czasem układy z przewodem pokarmowym zakończonym otworem odbytowym nieściśle określa się m11 drożnych (drożny musi być każdy przewód pokarmowy, nawet ten bez otworu odbytowego).


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2. ROZNORODNOSC ŻYCIA NA ZIEMI * Przekształcenie szkieletu kończyn - modyfikacje kończyn uwą.
2. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI Cykl życiowy sosny Homologia organów gen< różnozarodnikowych
2. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI Rośliny okrytonasienne (okrytozalążkowe) są najliczniejszą grupą
2. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI płatki korony pręcik woreczek pyłkowy główka
. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI ---—    “ 7- Budowa wewnętrzna stawonogów a - mózg b
2. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI_2.17. MIĘCZAKI Mięczaki (Mollusca) - typ pierwoustych zwierząt o
2. ROZNORODNOSC ŻYCIA NA ZIEMI __________£ Zestawienie cech
2. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI Budowo serca płazów (A) i schemat nctzs krążenia (B) odcinek
2. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA NA ZIEMI Rząd: • żółwie krokodyle łuskonośne -

więcej podobnych podstron