5 (864)

i

f

I

I

I

I

I

DŁUG PUBLICZNY

Dług publiczny jest sumą wszelkich (itiunsowycli zobowiązuń władz publicznych, z tytułu zaciągniętych pożyczek oraz innych działań podmiotów publicznych powodujących wzrost ich zobowiązań. Główną przyczyną jego powstaniu jest zaciąganie przez Państwo pożyczek w kraju i zagranicą w celu sfinansowania deficytu budżetowego.

Pług publiczny z punktu widzenia źródłu pochodzenia Arodków:

• Wewnętrzny (krąjowy) - za tym źródłem pozyskiwania środków przemawia fakt, że dochody z tytułu odsetek zasilają podmioty krajowe tj. banki komercyjne, inwestorów instytucjonalnych (fundusze inwestycyjne, emerytalne), gospodarstwa domowe, które zdecydowały się zakupić obligacje Państwowe i samorządowe.

Wzrost dochodów podmiotów krajowych sprzyja wzrostowi gospodarczemu tworząc popyt w gospodarce.

• Zewnętrzny (zagraniczny) - w przypadku pozyskiwania środków za granicą, następuje przepływ środków odsetkowych poza kraj, dodatkowo poziom obciążeń podatkowych jest niestabilny (pożyczka w walucie obcej) i uzależniony od bieżącego kursu walutowego.

Powstanie długu publicznego pociąga za sobą konieczność jego obsługi. Na obsługę długu publicznego składa sic:

*■'” Bieżąca splata odsetek od pożyczek

/ Wykup papierów dłużnych na podstawie których zaciągnięto pożyczkę

Jeśli dług publiczny będzie wzrastał, jego obsługa może wymagać w przyszłości zwiększenia opodatkowania lub ograniczenia wydatków budżetowych.

PUBLICZNE FUNDUSZE CELOWE

Stanowią drugą co do ważności z punktu widzenia wielkości dochodów i wydatków forma organizacyjną gromadzenia i wydatkowania środków publicznych. Są one formą alternatywną w stosunku do budżetu Państwa.

Fundusze celowe częściowo finansują swe wydatki ze zbierania składek, częściowo zaś bazują na dotacjach budżetowych.

Podstawowym i największym funduszem celowym jest fundusz ubezpieczeń społecznych związany z zabezpieczeniem ludności na wypadek konkretnych ryzyk życiowych. W jego ramach wyodrębnić można:

^ Fundusze wspierające ludność utrzymującą się z pracy, która utraciła możliwość zarobkowania w związku ze starością (ubezpieczenia emerytalne), chorobą (ubezpieczenia zdrowotne), inwalidztwem (ubezpieczenia rentowe), bezrobociem, macierzyństwem, śmiercią żywiciela rodziny.

Ubezpieczenia społeczne opierają się na wartościach przezorności i solidaryzmu, a ich zakres jest związany z tradycją historyczną, preferencjami społecznymi i politycznymi oraz rekomendacjami organizacji między narodowych.

Można wyróżnić 3 główne modele polityki społecznej:

1)    Model liberalny — rynek i rodzina są oparciem dla realizacji potrzeb człowieka. Polityka społeczna ma charakter selektywny. Skierowana jest do grup najsłabszych. Interwencja Państwa jest mocno ograniczona.

2)    Model motywacyjny - potrzeby społeczne są zaspokajune odpowiednio do wydajności pracy i poziomu dochodów. Sektor publiczny aktywnie reguluje warunki bytu ludności w przypadkach losowych np. choroba, inwalidztwo, bezrobocie.

3)    Rynek redystrybucyjny - charakterystyczny dla gospodarek o orientacji socjaldemokratycznej. Sektor publiczny często uzupełnia mechanizm rynkowy w podziale dochodów i zaspokajaniu potrzeb. Zakłada naturalne prawo człowieka do godziwych i względnie równych warunków życiu.

UBEZPIECZENIA EMERYTAJLNORENTOWE