60 61 (24)

60 • Atamas dziewczynę, o której względy zabiegali konkurenci. Kolejnych zalotników odprawiała, aż wreszcie postawiła im warunek, że muszą pokonać ją w biegu. Zdobył się na to jedynie -»Hippomenes, który pokonał świetną biegaczkę podczas zawodów. Stało się to za sprawą —> Afrodyty. Bogini podarowała młodzieńcowi trzy złote jabłka z jej sadu w Tamasos na Cyprze, które rzucał podczas biegu i po które w biegu schylała się A. W ten podstępny sposób najszybsza śmiertelniczka została pokonana, pierwszy bowiem przybiegł jej konkurent. A. spodobał się Hippomenes; w świątyni ->Zeusa (bądź -> Artemidy) okazała mu swą miłość. Rozgniewało to bóstwo do tego stopnia, że przemieniło ich w Iwy. Historie życia obu królewskich córek już w starożytności łączono ze sobą, stąd dużo niejasności, gdy chodzi o historię mitu. • W starożytności powstały tragedie Ajschylosa, Sofoklesa i rzymskiego tragika Pakuwiusza (II w. p.n.e.) zatytułowane Atalanta. Wszystkie zaginęły. Losy A. znamy z —> Metamorfoz (ks. VIII) Owidiusza. Wizerunek jej zachował się na malowidłach wazowych (Vl-Vw. p.n.e.), w postaci rzeźb, np. Atalanta podczas zawodów z Hippomenesem (Luwr, Paryż), a także na obrazach (Krajobraz z polowaniem Ata-lanty P.R Rubensa, 1635-1637, Alte Pinakothek, Monachium). Powstała także kompozycja muzyczna, opera Atalanta (1736) G.F. Handla. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się plakieta ze sceną Mele-ager i Atalanta zabijają dzika kalidońskiego (XVIII w.).

Atamas, syn tesalskiego władcy Ajolosa i Enarety (inna wersja podaje, że był synem boga wiatrów -> Eola oraz wnukiem -» Hellena). Król Orchomenos w -> Beocji. Z pierwszą żoną Nefele miał dwoje dzieci: —» Fryksosa i -»Helle. Następnie poślubił córkę -> Kadmosa, —> Ino, która usiłowała pozbyć się dzieci bogini. Za jej namową A. zamierzał złożyć dzieci w ofierze, lecz Nefele ukazała się we śnie synowi i nakazała mu razem z siostrą uciekać. Zesłała im też baranka o -»złotym runie, który na grzbiecie swym uniósł dzieci na wschód. Gdy przelatywali nad cieśniną oddzielającą -> Europę od Azji, Helle spadła do morza, które od jej imienia nazwano Helle-spontem. Fryksos dotarł do -> Kolchidy, przyjął go tam -> Ajetes. Baranka złożył w dziękczynnej ofierze -> Zeusowi, jego złote runo zaś zawiesił na dębie w świętym gaju -> Aresa. A. wraz z Ino wychowali -» Dionizosa, syna -> Semele, za co zostali przez zazdrosną -> Herę ukarani szaleństwem, w którym A. zabił swego syna, Learchosa.

Z młodszym synem, Melikertesem, Ino rzuciła się w morze. Obydwoje stali się bóstwami morskimi, ratującymi żeglarzy w niebezpieczeństwie: Ino pod imieniem -> Leu-kotei, Melikertes zaś pod imieniem -*Palajmona. A. uciekł z kraju i osiedlił się w Epirze (według innych podań założył Atamanię w kraju -»Lapitów). • Nieliczne są malowidła wazowe przedstawiające A.

Ate, bogini złudzenia i zaślepienia. Córka bogini niezgody -»Eris (choć u Homera jest córką -»Zeusa, matka nieznana), a zarazem uosobienie kary za występki. Wygnana z Olimpu stale krążyła nad głowami ludzi, przynosząc nieszczęście. Za nią postępowały boginie próśb -»Utaj, które, mimo że były chrome, zdołały w jakiś sposób naprawić wyrządzone zło. • U tragików greckich A. najczęściej przyrównywana jest do -»Nemezis bądź -> erynii. Atena, bogini mądrości, rzemiosła, wojen w słusznej sprawie (w przeciwieństwie do -> Aresa, okrutnego boga wojny), opiekunka herosów. Córka —> Zeusa i -»Metys. Zeus połknął Metys, gdy była w ciąży, ponieważ dowie-

Atena Partenos Fldiasza Atena