62 (50)

Ewa Ogrodzka-Mazur - Nabywanie przez dziecko kompetencji... 247

ciała, lecz także ważnym komunikatem społecznym, może być wyrazem aprobaty wobec przyjętej w .społeczności uczniowskiej normy ubioru lub jej dezaprobatą. Dzieci często w zabawach - jako komunikat niewerbalny - wykorzystują uniko-inunikacjc. Wczuwając się w odgrywane przez siebie role, przebierają się w stroje charakterystyczne dla bohaterów zabaw.

Wokalizacja

Wokalizacja jest najczęściej związana z mowa i stanowi jej niewerbalny aspekt. Ton głosu przenosi stany emocjonalne i postawy wobec innych. Rytm mowy wskazuje znaki przystankowe, a krótkie przerwy pozwalają coś podkreślić. Wzór intonacji z kolei sugeruje np. czy pytanie, które padło, jest przyjacielskim dopytywaniem się czy pogróżką. Zmiany głośności kładą nacisk na szczególne słowa i/lub zwroty. W zabawach dzieci występuje intonacja wyrażająca ciepło i serdeczność oraz siłę zaangażowania w zabawę, a także informację o tym, co myśli i czuje dziecko. Komunikacja niewerbalna w zabawach tematycznych ma bardzo duże znaczenie, a informacje o postawach, przeżyciach, autentycznych ocenach i spontanicznych reakcjach wyrażają sic znacznie łatwiej w mowie ciała niż w wypowiedziach słownych¹⁶.

Nakreślone formy niewerbalnego komunikowania się dzieci w czasie zabaw tematycznych umożliwiają - obok wypowiedzi werbalnych - wyrażanie ich naturalnej ekspresji oraz przyjmowanie za pomocą języka postaw wobec innych, które są przenoszone do różnych, rzeczywistych sytuacji kulturowo-społecznych.

Wyznaczniki procesu komunikowania się w zabawach tematycznych Język rodzinny - językiem dziecka

Najbliższym otoczeniem dziecka jest rodzina. Psycholodzy, dydaktycy i językoznawcy zwracają uwagę, że .środowisko rodzinne dziecka wywiera, obok czynników psychofizycznych i dydaktycznych, istotne znaczenie na jego rozwój językowy. Rodzice oraz inne osoby z najbliższego otoczenia, przez odpowiednie kontakty werbalne i niewerbalne, dostarczają dziecku wzorów zachowań językowych, stwarzają okazje do wypowiadania sic, żywo reagują na dziecięce wypowiedzi, stymulując zarazem rozwój kompetencji komunikatywnych swych podopiecznych.

Wśród wielu wyznaczników środowiska rodzinnego za ważne dla kształtowania się zachowań językowych dzieci uważa się m.in.:

-    kod językowy, jakim posługują się rodzice;

-    czas poświęcony dziecku na rozmowy i wspólną aktywność (zabawę);

“Tamże, S. 23.