54 (60)

Rwa Ogrodzka-Ma/.ur

Nabywanie przez dziecko kompetencji komunikatywnych w czasie zabaw tematycznych

W okresie szkolnym zabawa nie obumiera; przenika ona nosunki dziecka z rzeczywistością. Ma swoją wewnętrzną postać w szkolnej nauce i pracy (działalności opartej na obowiązku i regułach). (...| W zabawie tworzy się nony stosunek między polem sensu, tzn. sytuacją „w myśli", a sytuacją rzeczywistą-.

L. S. Wygoiski

Wstęp

Dziecko, rodząc się, nic przynosi ze sobą prawie żadnych (z wyjątkiem pewnych czynności wegetatywnych) gotowych sposobów zachowań ani wiedzy o otaczającym je świecie. Od pierwszych chwil dąży do zdobywania wiedzy zarówno

0    swoim otoczeniu, jak i o sobie samym, a w wyniku dojrzewania i uczenia się zaczyna stopniowo rozumieć to, co widzi i słyszy, jak również rozszerza swoją wiedzę i pogłębia rozumienie świata i siebie w świecie. Szczególnie ważne miejsce w procesie eksploracji przez dziecko najbliższej rzeczywistości zajmują mowa

1    język, których systematyczne opanowywanie umożliwia mu coraz bardziej skuteczne porozumiewanie się z innymi za pomocą werbalnych i niewerbalnych środków komunikacji. Nabywana w ren sposób wiedza językowa obejmująca kompetencję językową (w jej znaczeniu przypisywanym przez N. Chomskyego) i kompetencję komunikatywną (w ujęciu 1). H. Hymcsa)^{1 2}, zwaną etnografia komunikowania się - oraz jej poznanie pozwala opisać i poddać interpretacji sposób

1

L. S. Wygoiski: Zabawa i jej rola w rozwoju psychicznym dziecka [w:] A. Brzezińska. T. Czuba. G. Lutomski, B. Mmykowsk: (red.): Dziecko w zabawie i świecie języka. Zysk i .S-ka, Poznań 1995. s. 88.

2

' Por. m.in. opracowania: F. Grucza: JKulturowe determinanty języka oraz komun ikacji językowej [w:] tegoż (red.): Język, kultura kompetencja kulturowa, Wyd. UW, Warszawa 1992, s. 9 64; I. Kurcz: