65 (147)

3.5. SPAWALNICZE GAZY PALNE 65

mogą więc być przechowywane w stanie skroplonym. Gazy te są nazywane gazami płynnymi łub LPG (ang. Liąuefied Petroleum Gas). Ponieważ metan i wodór nie mogą występować w stanie płynnym w temperaturze pokojowej, w praktyce dostarcza się je sprężone do 200 bar. Acetylen przechowuje się w postaci rozpuszczonej w acetonie pod stosunkowo niskim (15 bar) ciśnieniem.

^raMica 3.3. Przydatność gazów węglowodorowych do procesów spawalniczych (8]

Proces	Acetylen	Propan techniczny (LPG)	Gaz ziemny	Mieszaniny z etylenem	Mieszaniny z propylenem	MAPP
Spawanie	++	—	— —	-	—	—
Lutowanie	++	+	—	+	+	+
Cięcie tlenem	++	+	0	+	++	++
Żłobienie tlenem	++	—	— —	—	—	—
Podgrzewanie	++	+	+	+	+	+
Prostowanie	++	—	—	0	0	0
Natryskiwanie	++	o	—	+	+	+
Hartowanie	++	+	0	+	+	+
(++) zalecany (o) rzadko stosowany (- -) nie należy stosować (+) dobry, stosowany (-) warunkowo i bardzo rzadko stosowany

Przydatność gazów palnych w poszczególnych procesach spawalniczych nie jest jednakowa i zależy od ich właściwości energetycznych i charakterystyk chemicznych płomienia (tabl. 3.3). Podstawowym i najlepszym - lecz jednocześnie najdroższym - gazem palnym stosowanym w spawalnictwie jest acetylen, a w samym procesie spawania jest praktycznie niezastępowany. Jednak w kilku procesach pokrewnych spawaniu (np. cięcie, lutowanie, natryskiwanie powłok) mogą być używane z korzyścią inne gazy palne, np. propan techniczny, mieszaniny propanu i butanu, gaz ziemny. Cechą niekorzystną tych gazów jest utleniający płomień, co uniemożliwia ich stosowanie do spawania metali o dużym powinowactwie chemicznym do tlenu, w tym stali. Wszystkie gazy palne po zmieszaniu ich w pewnych proporcjach z tlenem lub z powietrzem są wybuchowe (tabl. 3.4).

Właściwości propanu technicznego (mieszaniny C) oraz LPG są zbliżone do właściwości propanu czystego, natomiast gazu ziemnego do metanu.

O przydatności gazu palnego do celów spawalniczych decydują cechy energetyczne i chemiczne przedstawione w tabl. 3.4 i opisane poniżej.

Wartość opałowa gazu. Wartość opałowa stanowi wielkość podstawową przy ocenie efektywności i kosztów procesu, w którym gaz jest stosowany. Spośród gazów wykorzystywanych w spawalnictwie największą wartość opałową (całkowitą) uzyskuje się w przypadku spalania jednostki objętości mieszanin propanu, butanu oraz - rzadko stosowanych - mieszanin na bazie metyloacetyle-nu, propylenu i etylenu. Najmniejszą wartość opałową mają: metan (gaz ziemny), gazy węglowe (koksowniczy, miejski) i wodór.