Scan10011

Zajęcia wyrównawcze nie mogą więc być jedynie powtórzeniem nauczania szkolnego.

Nasze wieloletnie doświadczenia dowodzą, że w pracy z dziećmi dyslektycznymi ważną rolę odgrywa czytanie i pisanie sylabami. Umożliwia to przezwyciężenie największego problemu dziecka, jakim jest czytanie całościowe wyrazów.

Czytanie sylabami pozwala od początku wprowadzać ćwiczenie całościowego ujmowania zestawów liter, przechodząc stopniowo od najprostszych utWorzonych z dwóch znaków do coraz bardziej złożonych. Dzięki temu możemy dostosować zadania do możliwości dziecka i stopniowo je usprawniać, Przy tej metodzie dziecko poznaje sylabową strukturę wyrazów, budowę różnych sylab i rolę w nich samogłosek i spółgłosek. Ułatwia to analizę i syntezę wyrazów i pomaga w przyswajaniu zasad pisowni.

Przez długi czas w ćwiczeniach nie stosujemy czytania tekstów z książek, a jedynie wydzielonych napisów. Wprowadzamy też inne niż w szkole formy zajęć. Ułatwia to likwidację niekorzystnych nawyków i złych uwarunkowań nabytych w nauce szkolnej. Doświadczenia ostatnich lat Z. Pietrzak-Stępkowskiej pozwalają stwierdzić, że przejście od czytania sylab do całych wyrazów przyspiesza wprowadzanie czytania pozornego całych wyrazów, które dziecko analizuje i czyta sylabami.

Ćwiczenia czytania i pisania muszą być. tak prowadzone, by dziecko mogło je wykonywać mimo obniżonej sprawności funkcji psychomotorycznych. Muszą one też sprzyjać usprawnianiu tych funkcji. Równocześnie ćwiczenia te muszą przede wszystkim służyć przezwyciężaniu konkretnych trudności w nauce i prowadzić do opanowania umiejętności czytania i pisania. Konieczna jest więc analiza trudności dziecka w nauce czytania oraz ustalenie aktualnych umiejętności i stała obserwacja postępów.

Ćwiczenia czytania i pisania muszą stanowić usystematyzowany ciąg zajęć uwzględniający specyficzne trudności dzieci dyslektycznych. Omawiamy je w rozdziale Y. Ćwiczenia dobierane jedynie do stwierdzonych u dziecka zaburzeń sprawności psychomotorycznych są niewystarczające dla przezwyciężenia trudności w nauce. Niektórzy terapeuci stosują głównie ćwiczenia specjalne, nastawione na usprawnianie zaburzonych funkcji oraz mające na celu przezwyciężenie błędów typowych dla danego rodzaju zaburzenia. I tak np. przy fttliui/cniu spostrzegania wzrokowego stosują wiele ćwiczeń polega-jtytydi na rozpoznawaniu takich samych i różnicowaniu podobnych pi til względem graficznym liter oraz ćwiczenia rozpoznawania całych #ttn!nwów liter. Przy zaburzeniach analizy i syntezy słuchowej szczegół u u- dużo ćwiczeń poświęca się różnicowaniu liter odpowiadają-i m h podobnym dźwiękom i rozpoznawaniu pojedynczych dźwięków ty klowuch.

. W praktyce bardzo często okazuje się, że ograniczenie specjal-HV« h zajęć w czytaniu i pisaniu tylko do ćwiczeń służących uspraw-ftliiiim procesu psychomotorycznego, którego zaburzenie stwierdzo-|B w czasie badań, jest niesłuszne. Ćwiczenia te okazują się niewy-■irczającc dla przezwyciężenia trudności w nauce.

I >ziccko z zaburzoną analizą i syntezą wzrokową może nauczyć m n/yhkiego wyszukiwania jednakowych znaków graficznych — Hlu/i lu-zhiędnie dobierać jednakowe litery i wyrazy spośród podob-■|h. a mimo to błędnie je odczytywać. Dzieci z zaburzoną analizą HMtc/ą słuchową, mimo opanowania umiejętności wyodrębniania Bitnych głosek w słowie i rozpoznawania całego słowa na podstawił podanych głosek, nie czytają całościowo wyrazów i bardzo źle Htyt) ze słuchu, opuszczając, przestawiając i zmieniając litery.

I Zbyt intensywne stosowanie niektórych ćwiczeń specjalnych może Hbft doprowadzić do pogłębienia się trudności dziecka albo pow-Mhlit nowych błędów. Np. częste ćwiczenie wypowiadania kolejnych ^■Figkńw słowa przed jego napisaniem lub odczytaniem powoduje ■ftwoi zenie się nawyku głoskowania, utrudniającego opanowanie BttMowcgo czytania i pisania wyrazów, i jest przyczyną popełnianiu widu błędów przy pisaniu (szczegółowiej omawiamy ten problem ty dalszej części książki).

| Pobierając ćwiczenia tylko na podstawie danych o zaburzeniach tytyslępiijiicych u dzieci możemy zastosować niewłaściwe sposoby tylhdunia i przyczynić się do wystąpienia nowej trudności. Tak np. H*iiws/v dzieci z zaburzoną analizą ! syntezą słuchową mylą litery ^■Bwituliijące podobnym dźwiękom. Częste zestawianie pary takich ćwiczeniu polegającym na ich różnicowaniu może spowodo-■g, łe dziecko zacznie je mylić. Na skutek równoczesnego występo-tylltin tych liter wyrabia się kojarzenie dwóch różnych znaków, pudiil»nc zjawisko można często obserwować również u dzieci nie fHulitcydi trudności w nauce. Często np. występowało okresowe my-

17

l*i mi u wyrównawcza