6 (1694)

nowią środki dystrybucji, jak np. lokale sklepowe, półki, kasy. Ponieważ świadczenie usług zaspokaja potrzeby ludzkie nie wytwarzając jednak materialnych przedmiotów, czyli dóbr, należy uważać środki świadczenia usług za dobra konsumpcyjne. Środki te są stosowane i zużywane w toku zaspokajania potrzeb.

Ekonomia polityczna —

nauka o społecznych prawach gospodarowania

Przedmiotem ekonomii politycznej są społeczne prawa produkcji i podziału. Ekonomia polityczna zajmuje się więc społecznymi prawami wytwarzania dóbr i doprowadzania ich do rąk konsumentów, czyli spożywców, tj. do rąk ludzi, którzy za pomocą tych dóbr zaspokajają swoje indywidualne lub zbiorowe potrzeby. Sam akt konsumpcji, czyli spożycia, leży poza obrębem ekonomii politycznej. Należy do biologii, higieny, kultury materialnej, pedagogiki, psychologii oraz innych dziedzin wiedzy i praktycznych umiejętności. Konsumpcja dóbr (oraz usług) stanowi więc granicę, do której sięga dziedzina zainteresowania ekonomii politycznej. Produkcję i podział dóbr, które stanowią dwie dziedziny społecznej działalności ludzkiej, można określić wspólną nazwą działalności gospodarczej albo po prostu gospodarowania. Można więc powiedzieć, że ekonomia polityczna jest nauką o społecznych prawach działalności gospodarczej albo, jeszcze prościej, że jest nauką o społecznych prawach gospodarowania ^{1 2}.

Produkcja i podział dóbr, czyli gospodarowanie, nie są jednorazowym aktem. Stanowią one działalność ludzką stale się powtarzającą. Dlatego mówimy o procesie produkcji i podziału, o procesie gospodarczym. Przez proces rozumiemy tutaj stale powtarzającą się działalność ludzką. Dopiero w procesie, w stałym powtarzaniu się działalności ludzkiej, mogą wystąpić prawidłowości. Dlatego, ściśle mówiąc, zadaniem ekonomii politycznej jest badanie prawidłowości tego procesu, badanie społecznych praw rządzących procesem gospodarczym.

Stosunki ekonomiczne

W procesie gospodarczym zawiązują się pewne, mniej lub więcej stałe, stosunki między ludźmi, tj. pewne stosunki społeczne. Stosunki społeczne — to określone rodzaje stałego, tj. stale powtarzającego się wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie przez stale powtarzającą się działalność określonego typu. Bywają rozmaitego rodzaju stosunki społeczne, np. stosunek rządzących do rządzonych, wynikający ze sprawowania wła-

dzy polityczni cesu nauczana Eiatmmm ib darczym, rćimu :* rr* ■ powstają za z: aa* =

sumpcyjnych Ii : a nuta dóbr materia Iz. z i : Jak powiada Zmge czy, przedmiar zi między ludźmi ¹

Stosunki en: z : n zrm :

Częścią skin a z wieka do rzecz;' w stosunkach m_e do rzeczy — :a z i produktów, czyi: między potrzeć a ~

nosc, zwana zanz- « do rzeczy wchc-żzz* ■ ogniwo stosunk a kres ekonomii i¹¹Iji czysto rzeczowy w : • • .rc badań ekonomi: z r ~ :nr jących w procce.a ęnaftri (techniki przemyć.: ey Ha, sunkach człowieka cc zm on częściowo do ze: ściowo do biolog:. .

⁹    F. Engels, Kz-: M -et ? F. Engels, Dzieła u", : - w i ^

¹⁰    Zob. L. Krzyw :    1*

Studia socjologiczni. z rz nej, wiązi społeczne:    ewpi-

zesz. III, s. 86. War:: ~    - r

Krzywicki na s. 86 isaa - r m jakiego bądź miasta Z:: :ac kolejnymi, z których ujrzymy, iż opiewają : stawiają jej życiorys rozmieniają się, ale ks.zzz : tutaj spoidłem wie.z: ri*:n»nan

¹¹    Engels używa nzs=z F. Engels, Anty-Diin — nz * w

20

1

Zob. Uwaga o historii nazwy „ekonomia polityczna” i nazw pokrewnych,

2

umieszczona na końcu niniejszego rozdziału.