skanuj0103 bmp

206 MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU

uprzejmość ze strony kierownika¹. Inne środki tego rodzaju, jak np. własne zobowiązania, będące przedmiotem swobodnego wyboru bądź nacisku grupy, nie mają sformalizowanego charakteru, ale zawierają pewien imperatyw wewnętrzny (nakaz moralny), który zmusza do określonych zachowań, zgodnych z deklarowaną postawą lub zajętym stanowiskiem czy też podjętym zobowiązaniem. Zachowania te stają się niezbędne, aby być w zgodzie z otoczeniem i samym sobą.

Środki zachęty

obejmują wszelkie obietnice dawane pracownikowi, że w razie „zastosowania się do zalecenia nastąpią konsekwencje, których pozytywna cenność (wynik użyteczny) przekracza koszt wykonania zlecenia”². Intencją ich stosowania jest zainteresowanie motywowanego lepszym wykonaniem pracy, która prowadzi do realizacji jego celów a zarazem celów organizacji. Środki te służą więc jako instrumenty oddziaływania na motywy postępowania ludzi z zewnątrz, a więc modyfikacji i kształtowania pożądanych zachowań i ich wzorców poprzez sterowanie otoczeniem, nie zaś bezpośredniego zmieniania postaw, nawyków i odczuć, czyli motywacji wewnętrznej³. Środki zachęty dzielą się umownie na bodźce materialne, które oferują pracownikowi korzyści ekonomiczne, zmieniające jego stan posiadania (płace, premie, awans, świadczenia socjalne itp.), oraz niematerialne - dodające mu powagi i godności (awans, uznanie spo-, łeczne, prestiż, możliwości samorozwoju, możliwości decydowania itp.)⁴. Motywowanie za pomocą środków zachęty występuje w trzech formach: wzmacniania, pobudzania systemowego i pobudzania doraźnego. Poglądowo obrazuje to rysunek 27.

Środki perswazji

są to środki motywacyjne odwołujące się do motywacji wewnętrznej, wynikające z wzajemnej negocjacji czy konsultacji motywującego i motywowanego. Nagrodą jest tutaj integracja

Rys. 27.

Systematyka środków zachęty

Środki zachęty (pobudzania)

		inne materialne i niematerialne
	egoistyczne (związane
c CC	z osobowością motywowanego)
o co	nr £	udział w zarządzaniu
E o	£2	(w tym partycypacyjne
c	r o Nę o	kształtowanie zadań)
	S « ^Ł N .C ero '5“ N	autonomia w realizacji zadań (w tym ruchomy czas pracy)

indywidualne

zespołowe

grupowe

/rńdło: S. Borkowska, System motywowania w przedsiębiorstwie, Warszawa 1985, s. 27.

Por. J. Zieleniewski, Organizacja i zarządzanie, Warszawa 1981, s. 511.

Tamże, s. 515.

S. Borkowska, System motywowania w przedsiębiorstwie, dz. cyt., s. 27.

Por. B. Czarniawska, Motywacyjne problemy zarządzania, Warszawa 1980, s. 139-162.