skanuj0069 bmp

138 MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU

od siły motywacji. Nawet silna motywacja, jeśli nie pociąga za sobą znacznego wzrostu intensywności, nie wpływa pogarsza-jąco na poziom wykonania”¹.

Przy silnej motywacji sprawność działania - naturalnie czynności złożonych - spada, a wydajność pracy ulega obniżeniu. Dzieje się to z następujących powodów^{2 3}:

★    zbyt silna motywacja powoduje niepokój, a człowiek pełen niepokoju staje się mniej sprawny;

★    pracownik tak się przejmuje śledzeniem wyników bezpośrednich i czynników, które na nie wpływają, że traci świadomość tych elementów sytuacji, których oddziaływanie jest bardziej długofalowe, a w ostatecznym rachunku musi się to odbić ujemnie na wydajności;

★    przy silnym napięciu i niepokoju ludzie tracą zdolności rozwiązywania problemów i uruchamiają mechanizmy obronne.

Dla efektywnego działania, szczególnie zaś wymagającego rozwiązywania zagadnień trudnych i złożonych, najkorzystniejsza jest motywacja przeciętna. Zależność bowiem między sprawnością wykonywania zadań a intensywnością motywacji ma charakter krzywoliniowy, a krzywa ma kształt odwróconej litery „U” (prawo Yerkesa-Dodsona). Oznacza to, że maksimum wykonania zadania przypada na motywację średniej intensywności. Graficznie obrazuje to rysunek 18.

Motywacja jest więc procesem złożonym, a kierowanie nim wymaga wiedzy i umiejętności. Stanowi ona przecież rację działania, a ta zawsze jest zależna od człowieka i pobudek skłaniających go do określonych zachowań (np. poczucie obowiązku, chęć uniknięcia trudności, chęć zarobienia pieniędzy itp.). Człowiek jako system biopsychiczny i społeczny jest układem bardzo złożonym, mającym swój własny świat wartości i nie reagującym w sposób bezpośredni na bodźce zewnętrzne. „Każ-

Rys. 18.

Intensywność motywacji a sprawność działania (wg Yerkesa-Dodsona)

sprawność przy wykonywaniu zadań łatwych sprawność przy wykonywaniu zadań trudnych

Źródło: J. Reykowski, Teoria motywacji a zarządzanie, Warszawa 1975, s. 57.

dy bodziec - pisze L. von Bertalanffy - jest odbierany nie jako taki, lecz zależnie od tego, jak dany organizm na niego reaguje, a tym samym obraz świata jest zdeterminowany przez organizację psychofizyczną”⁴.

Właściwe zrozumienie motywacji i pokierowanie nią w praktyce (motywowanie) wymaga zatem uwzględnienia w procesie poznawczym czynnej roli człowieka oraz otaczającego go świata rzeczy i symboli.

i

1

   J. Reykowski, Teoria motywacji a zarządzanie, dz. cyt., s. 56.

2

   K.W. Chung, Motivational Theories and Practics, Columbus, Ohio 1977, s. 112.

3

   „Silne napięcie emocjonalne o jednostajnym zabarwieniu - pisze K. Obucho-wski - powoduje zablokowanie informacji z wyższych pięter mózgu” (K. Obu-chowski, Psychologia dążeń ludzkich, Warszawa 1983, s. 199).

4

von Bertalanffy, Ogólna teoria systemów, Warszawa 1984, s. 283.