skanuj0065 bmp

130 MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU

i odczucia, prezentują własne przemyślenia i postawy, co prowadzi do zdrowego porozumiewania się ludzi i dobrego klimatu w pracy, któremu nieodłącznie towarzyszy zaangażowanie i wysoka jakość działania.

Rozwijanie i utrwalanie więzi z kierownictwem i między pracownikami jest dzisiaj poważną siłą kierowania. Współczesny przełożony powinien aktywizować pracowników, pobudzać ich kreatywność, pomysłowość i zaangażowanie, a stanie się to możliwe pod warunkiem, że nie będzie działał jako „ja”, lecz jako „my”, że stworzy zespół ludzi grupujących się wokół niego i że działania tego zespołu w umiejętny sposób będzie koordynował, korygował i wspomagał - tak, aby prowadziły do osiągnięcia wspólnego celu.

Aby zespół stanowił zwarty kolektyw, menedżer musi dążyć do wytworzenia między pracownikami więzi emocjonalnych, poczucia wspólnoty celów i interesów, a nawet uczyć ich wspólnie przeżywać sukcesy zawodowe i ewentualne porażki. Powinien także zadbać o wysoki prestiż grupy, gdyż grupy o wysokim prestiżu odznaczają się większą zwartością, trwalszą więzią społeczną o bardziej osobowym niż rzeczowym charakterze, a ich podstawę działania stanowią wykształcone i utrwalone normy współżycia i współdziałania oraz przestrzegania przyjętych przez grupę celów i wartości wzmacniających posiadany prestiż. Grupy mające duży prestiż oddziałują korzystnie zarówno na zachowanie swoich członków, jak i pozostałych pracowników, przyciągając ich swoją atrakcyjnością. „Ludzie - zauważa R. Webber - często wolą identyfikować się z grupami o wy;,o kim prestiżu i są bardziej skłonni odczuwać względem nich In jalność niż wobec grup o niskim prestiżu. Czynniki, od któiy< h zależy prestiż grupy, są bardzo podobne do tych, od klóiy h zależy prestiż jednostki w obrębie organizacji nieformalni ,| Obejmują szczególne umiejętności, monopol kontroli nad oku, ślonymi funkcjami, odpowiedzialność i samodzielność, mo/liw,,

ści awansu poza danym terenem, cenione miejsce pracy i jej warunki oraz wpływ na sprawy organizacji”^{1 2}.

Grupa związana z realizacją celów i zadań (grupa celowa) wyznacza sposób zachowania się i działania pracownika, w którego osobowości zaczynają dominować wzory, normy i wartości podzielane przez jej członków. Znajduje to szczególny wyraz w takich formach zachowania, jak konformizm i facylitacja³.

Konformizm. Ze zjawiskiem konformizmu mamy do czynienia wtedy, gdy jednostka ulega naciskowi grupy i postępuje zgodnie z przyjętymi przez nią normami oraz podporządkowuje swój sposób myślenia i zachowania sposobowi myślenia i zachowania się grupy, niezależnie od tego, czy takie postępowanie jest pozytywne czy negatywne ze względu na przyjęte kryteria i jej własne odczucia oraz przekonania⁴. Ocena konformizmu jest oczywiście relatywna, gdyż nacisk grupy może wywierać zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla zachowania i osobowości jednostki. Zależy to od przyjętych i realizowanych przez grupę celów i wartości oraz od sposobów ich realizacji, a więc od tego, czy owe naciski wynikają z chęci świadczenia sobie wzajemnej pomocy i zwiększenia skuteczności działania, aby wspólnie wykonać postawione zadania, czy też osiągnąć partykularne interesy, sprzeczne z interesem firmy. W przypadku dążenia do optymalnego wykonania swoich zadań zespolenie grupy, wzajemna pomoc i solidarność uczuciowa oraz identyfikowanie się z nią poszczególnych osób, a w tym także zachowania konformistyczne są bezsprzecznie zjawiskami pozytywnymi. Co więcej: tak pojmowany konformizm dobrze służy realizacji potrzeb jednostki i ułatwia przystosowanie jej do pełnienia określonej roli i pozycji w społeczeństwie.

Facylitacja ma miejsce wówczas, gdy uczestnik grupy pragnie rywalizować i współzawodniczyć w osiąganiu jej celów i wartości, przy czym obecność innych jako widzów lub równocześnie działających prowadzi do nasilonego występowania re-

¹ R.A. Webber, Zasady zarządzania organizacjami, dz. cyt., s. 119-120.

•' I H. Haber, Management. Zarys zarządzania małą firmą, Kraków 1993, s. 187.

Jednostka może grupie ulegać w celu uniknięcia kary lub uzyskania korzyści.

Może się z nią identyfikować, tzn. upodabniać do członków grupy, jeśli grupa

|n:;t dla niej atrakcyjna; może też intemalizować jej wartości i przekonania, jeśli ■•n one zgodne z jej wartościami i przekonaniami i jeśli grupa jest wiarygodna (/uh. E. Aronson, Człowiek - istota społeczna, Warszawa 1978, s. 57-64).