6 (2001)

6 (2001)



mogą wyjaśnić stałość, powszechność lub jednolitość zjawisk na wyższym poziomie. Wyjaśnią one także lub określą te cechy czy właściwości, które są wspólne dla wyższego i niższego poziomu — np. to, że ciało organiczne posiada masę i przewodnictwo cieplne. Nie potrafią jednak wyjaśnić, ani nawet określić tych własności, które są specyficzne dla danego poziomu i które rzeczywiście go wyróżniają—jak na przykład tego, w jaki sposób organizm biologiczny tworzy swoją kopię we własnym potomstwie.

Krótko mówiąc — wydaje się, że praca nauki jako całości powinna dotyczyć szeregu poziomów, które doświadczenie naukowe stopniowo odkrywa. Ograniczanie wszystkiego we wszechświecie do monistycznego zbioru zasad mechanicznych lub jakichkolwiek innych — może być mniej lub bardziej uprawnioną filozofią, ale z pewnością nie jest to odpowiednia robocza metoda nauki. Wyraża się to najczęściej w stosowaniu z. trudem osiągniętych zdobyczy fizyki do rozszerzenia słownictwa biologii lub socjologii i przez to prowadzi do obchodzenia rzeczywistych problemów w tych dziedzinach. Prawdziwy, widoczny postęp następuje wtedy, kiedy każda nauka jest autonomiczna w swych procedurach, jednocześnie zdając sobie sprawę ze swego uzależnienia od nauk niższego poziomu orazz poparcia, jakiego udziela niezależnym naukom nadrzędnym. Prowadzenie badań nad autonomicznymi poziomami — oto wstępny warunek najbardziej skutecznego poszerzania naszej wiedzy o świecie. Dopiero wtedy, gdy wiedza nasza zostanie wystarczająco poszerzona, stanie się uzasadniony redukcjonizm, .który stopniowo ją zintegruje

i skonsoliduje. Przedwczesny redukcjonizm ma charakter czysto werbalny.

Nie oznacza to wprowadzania hipostaz w postaci nowych bytów jako jedynych właściwych substancji każdego poziomu. Życie, umysł, społeczeństwo i kultura nie istnieją ani poza materią i energią, ani poza przestrzenią i czasem. Pochodzą od natury i są równie naturalne jak materia i energia. Są odmiennymi formami organizacji materii i energii, którymi fizycy i chemicy nie mogą się skutecznie zajmowć z uwagi na swe fizyczne i chemiczne metody. To samo 'odnosi się do całej przestrzeni w górę hierarchii.

W tym właśnie leży różnica pomiędzy nowoczesnym podejściem do poziomów a tradycyjnym oddzielaniem ducha od materii, duszy od ciała. W ramach tego drugiego podejścia wyższa substancja była odrywana od wpływu natury, pozostawała wyłączona z jej sfery działania. Ciało umierało, ale dusza istniała dalej; materia była podległa prawom mechanicznym, ale duch był od nich wolny, pozostawał poza naturą. Wprost przeciwnie — pogląd naukowy uznaje, że każde zjawisko wywodzi się z natury i stanowi jej część. Poziomy reprezentują tylko odkryte empirycznie segmenty całej dziedziny przyrody, a różnią się tym tylko, że każdy . może być owocnie badany przy pomocy nieco odmiennych intelektualnych procedur lub działań. Uznanie istnienia poziomów jest w pewnym sensie sprawą naukowej metodologii i jest wyłącznie wewnętrzną sprawą nauki. Nie zapowiada ono odrodzenia na nowo witalizmu, mentalizmu, ducha lub Geisteswissen-schaften.

285


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCF20090303037 78 Argument na rzecz indeterminizmu postawić problem wyjaśnialności na wyższym pozio
Inne egzaminy na wyższym poziomie niż wymagany B2: n. p. Deutsches Sprachdiplom Erste Slufe B2+ lub
repetytorium (9) ŹRÓDŁA INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ2.4. Metody prezentacji zjawisk na mapachMetoda pozi
skanuj0005 (514) nych, bóle stawów. Dolegliwości mogą wystąpić od razu lub dopiero po kilku miesiąca
P1190054 (3) 38 ŹRÓDŁA I METODY Świadectwem tych ostatnich mogą być wały kamienne lub miejsca składa
large20592732 czas jego kołu mogą zapadać się w podłoże lub nawet ugrzęznąć. Jeżeli kombajn ugrzężn
skanuj0085 4 Mata zmiana za każdym razemCo należy zrobić To gra słowna, w którą mogą zagrać rodzice
lovejoy 25 tego, co przewyższa pomniejszą klasykę, rzeczy, które wciąż mogą być czytane z przyjemno
medsadowa7 4.8.1.4. Krwotok do komór, do struktur istoty białej Urazy mózgowe mogą mieć charakter o
Obraz3 zaschnięty przerywa). W czasie pracy boki arkusza mogą też ulec zabrudzeniu lub uszkodzeniu.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ Wydział Zarządzania i Dowodzenia Na studia pierwszego stopnia lub jednolit
20077 s 40 41 40 ROZDZIAŁ 2 •    normy ustawowe mogą być zmienione, uchylone lub zawi

więcej podobnych podstron