73 (75)

Obróbka cieplno-plastyczna 81

trzymałości i ciągliwości, a odporność na rozprzestrzenianie się pęknięć zwiększa się nawet dziesięciokrotnie w stosunku do stali po zwykłej obróbce cieplnej.

3.14. Jaki jest wpływ warunków OCP na własności?

Jeśli odkształcenie zachodzi przy wysokiej temperaturze, są korzystniejsze warunki do zaniku powstałych dyslokacji, a nawet do zapoczątkowania rekrystalizacji, co wpływa na obniżenie własności wytrzymałościowych. Dlatego przy WTOCP zaleca się niezbyt duże odkształcenia, aby nie wywołać rekrystalizacji, lecz jedynie poligonizację. Z drugiej strony, odkształcenie austenitu w zakresie do 20% powoduje obniżenie M_s, a tym samym utrudnia powstawanie martenzytu i zwiększa ilość austenitu szczątkowego, który jest miękki i bardziej ciągliwy. Można go jednak rozłożyć przez wymrażanie. Przy dużych odkształceniach austenitu ilość austenitu szzcątkowego maleje, co jest wynikiem wydzielania się z sieci austenitu węgla pod wpływem naprężeń ściskających. Stan taki jest nietrwały i jeśli temperatura jest dostatecznie wysoka, a czas długi, to wydzielone węgliki zostają ponownie rozpuszczone. Dlatego istotne jest szybkie ochłodzenie odkształconego austenitu, aby utrwalić strukturę zawierającą dyslokacje i dyspersyjne węgliki, bowiem im czas od zakończenia odkształcenia do zahartowania jest większy, tym wartość powstałego martenzytu jest mniejsza. Jeśli odkształcenie zachodzi przy niskiej temperaturze (NTOCP), to austenit nie może rekrystalizować i zanik defektów sieci jest zahamowany. W efekcie pozostaje duża ilość dyslokacji, w których segregują atomy węgla i azotu, a następnie wydzielają się dyspersyjne węgliki lub węgliko-azotki hamując ruch dyslokacji. Struktura taka prowadzi do zwiększenia własności wytrzymałościowych i obniżenia własności plastycznych.