75

Tomil

^rn°kabry_czn

^Wot Problemm snami i koszmarami, podejmo-^M°ryczna ^rn°'^yk? społeczną, obyczajową, hi-Patologiczną, okultystyczną

Brandesa. W dramo-z upiornymi wizjami,

Twórcy europejskiego modernizmu

Jan Kasprowicz

(1860-1926) - poeta, dramaturg, tłumacz literatury obcej, krytyk literacki, recenzent teatralny; cechy twórczości: naturalizm (np. sonety Z chałupy), modernizm (Miłość, Z gór, Krzak dzikiej róży) ekspresjo-nizm (hymny Ginącemu światu), zainteresowanie folklorem, w ostatnim okresie twórczości franciszkanizm (Księga ubogich, Mój świat).

Stanisław Wyspiański

(1869-1907) - malarz, rzeźbiarz, poeta, dramaturg, reformator teatru, reżyser, scenograf; jeden z głównych twórców przełomu modernizmu i neoromantyzmu; uznawany za „duchowego wodza" pokolenia Młodej Polski, największą indywidualność i najciekawszego, wszechstronnego artystę; autor dramatów, w których podjął romantyczne dziedzictwo walki o wolność i problematykę narodową.

Utwory: Wesele, Noc listopadowa, Warszawian-ka, Wyzwolenie, Meleager, Bolesław Śmiały, Achilles, Klątwa, Legion.

Stanisław Przybyszewski

(1868-1927) - dramaturg, powieściopisarz, eseista, słynny skandali-sta epoki; związany ze środowiskiem niemieckich i skandynawskich modernistów; współredaktor krakowskiego „Życia", wyznawca modernistycznego estety-zmu, hasła „sztuka dla sztuki; głosił ideę poznania „nagiej duszy" dzięki wybujałemu erotyzmowi i analizie stanów patologicznych; wyznawca determinizmu. Utwory: Reąuiem aeternam, De prołundis (poemat prozą), Śnieg, Złote runo (dramaty).

Bolesław Leśmian

(ok. 1878-1937) - poeta, prozaik, tłumacz; indywidualista, szybko uwolnił się od maniery modernistycznej; zafascynowany filozofią Hen-ri Bergsona i Fryderyka Nietzschego.

Cechy twórczości: tragiczny humanizm, symbolizm, ludowość, elegij-ność, groteska, zmysłowość, baśniowość. Łąka, Napój cienisty, Dziejba leśna.

Tadeusz Miciński

(1873-1918) - poeta, dramaturg; studiował filozofię i historię; zafo-! scynowany okultyzmem, I filozofią, mitologią, systemami religijnymi. Cechy twórczości:    lucyferyzm,

symbolizm, oniryzm, trn- I gizm, prometeizm, demo-nizm, mistycyzm, bergso-nizm, nietzscheanizm. Zo życia owiany był legendą poety hołdującemu magii i tajemnicy; jego twórczość była trudna w odbiorze. Dzieła: Termopile polskie, W mrw II kach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu (dramaty), Nietota. Księga tajemna Tatr (powieść), liryki (np. Lucyfer).

Władysław Stanisław Reymont

(1867-1925) - powieściopisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla; autor Chłopów, Ziemi obiecanej, Komediantki; cechy twórczości: anty-urbanizm, fascynacja naturą, przyrodą, wsią i jej mieszkańcami, łączenie realizmu z naturalizmem, zastosowanie

techniki impresjonizmu oraz ekspresjon ^ zainteresowanie wizjami sennymi, zi^aWI parapsychologicznymi i psychoanaliza-

7 nolska (1857-1921) - właściwie Gobrielo Z°P d_romatopisarka, nowelistka, Worio ^Jan0.^WSrka' Po zerwaniu z pierwszym ₀wieści°P'^sa'' pozbawiona środków do życia _męiem I rodzi ą,    Krokowskiej", następ-

podjęia P^racę " _w wędrownych teatrzykach, ^n!e Z°. zac większych sukcesów. Ostatecznie °^ie ?    ° oraca literacką, pisywała recenz,e te-

zaie.a ^sl? P    _po wyjściu za mąz za mala-

^0,r° ⁿ⁶n^ iego założyła zespół aktorski, dzia-rzoJanows^enie _Ga|_icji. W 1890 roku

debiutowała jako pisarka. Obnażała zakłama-_e obłudę moralną m.eszczanstwa. Nowele: Menażeria ludzka; powieści: Sezonowa m, ość. Córka Tuśki; utwory dramatyczne: Moralność Pani Dolskiej, Ich czworo, Żabusia, Panna Mali-czewska. Satyryczne komedie obyczajowe stały się żelaznym repertuarem teatrów po dzień dzisiejszy, a Moralność Pani Dulskiej została dwukrotnie sfilmowana.

Stefan Żeromski

(1864-1925) - pisarz, dramaturg, nowelista; twórca nowego typu powieści społecznej (Ludzie bezdomnif, autor powieści historycznej, utrzymanej w tonie i formie epopei (Popioły); interesował go problem tragizmu losu ludzkiego, uwikłanie w wybory mo-

August Strindberg (1349-1912) - szwedzki dramaturg, publicysta, po-^ese,sta- Pmcę literacka ■^począł na przełomie lat ' ’ ⁷⁰- ^XIX wieku, two-fo?m^dr°^{maty 1 krótkie}

^y Prazatorskie. Za-

c^ynowany był twór.

PoąloH ^{HenrykQ lbsena}'

^SaarT ^ST° ^KiT

Swedenk ’ ^tmanuela ^{1 G}~.a ^{qCZyt sw}rat realny

ralne; podejmował problematykę społeczną i narodową. Powieści: Ludzie bezdomni, Popioły; opowiadania: Echa leśne, Nokturn, Sen o szpadzie; dramaty: Róża, Turoń.

Wacław Berent

(1873-1940) - powieściopisarz, eseista, tłumacz; przedstawiciel prozy modernistycznej, główny przedstawiciel realizmu w literaturze, wyznawca filozofii Fryderyka Nietzschego. Powieści: Próchno, Ozimina.

Jan August Kisielewski
(1876-1918) - dramaturg, eseista, krytyk
literacki i teatralny; współzałożyciel kaba-
retu „Zielony Balonik",	Ac sŁmI' A
jedna z największych
osobowości twórczych
okresu Młodej Polski,
autor dramatu W sieci.

ralną. Był twórcą wszechstronnym, pisał dramaty, nowele, powieści, eseje, liryki. W twórczości łączył: symbolizm, ekspresjonizm, naturalizm, oniryzm.

Dramaty: Eryk XIV, Burza, Pelikan, Sonata widm, Biały łabędź, Gra snów, Karol XII, Ojciec, Panna Julia; powieść autobiograficzna Samotność; zbiory nowel: Miłość dziewcząt, Miłość a ceny na zboże. Jego twórczość na język polski tłumaczył między innymi Leopold Staff.

Charles Baudelaire (1821-1867) - duchowy patron europejskiego modernizmu i dekadentyzmu, prekursor francuskiego symbolizmu i nowoczesnej poezji; łączył romantyzm ze zmysłowością i erotyzmem, wyrażał pogardę dla zasad i norm etycznych i estetycznych. Szukał