8 9

Str. 8 Rozdział II Gambit królewski

ROZDZIAŁ II

W rozdziale tym zajmiemy się gambitem Masona czyli pozycją powstałą po posunięciach 1.e4 e5 2.f4 e:f4 3.£\c3. Po raz pierwszy zagrano tak w partii Mason - Ro-senthal, Paryż 1878.

Podobną koncepcję spotykamy w gambicie Steinitza: 1.e4 e5 2.s^c3 £ic6 3.f4 e:f4 4.d4.

Podobnie jak w wariancie 3.d4 (rozpatrywanym w rozdziale I) białe dopuszczają szacha na “h4”. Jednakże w odróżnieniu od wspomnianego wariantu pole “d5” jest lepiej kontrolowane i otwarcie pozycji przez wyzwalające d7-d5 wiążę się z oddaniem pionka.

3... Wh4+

Tak najczęściej grają czarne. Podobnie jak w innych wariantach pozycja hetmana na “h4” daje białym możliwość odzyskania tempa, ale trzeba jeszcze znaleźć miejsce dla białego króla. Powstają bardzo złożone pozycje, w których z pewnością nie wszystko jeszcze zostało wyjaśnione. Spójrzmy, co się działo, gdy czarne rezygnowały /<• zderoszowania białego króla.

•3... c6 4. Ac4 ?f6 5. e5? (białe prze chodzą do niekorzystnej dla siebie pozycji z wariantu 3 Ac4; należało grać 5.d4 lub 5.Ab3) 5...d5! (po tym typowym kontmderzeniu czarno przejmują inicjatywę) 6. Ae2 Y g4 7 ^f3 d4 8. 4Ye4 Af5 9. ftf2 ^:f2 10 &>:f2 d3 11. c:d3 ac5+ 12. xtT1 0-0 I czarne wkrótce wygrały (0:1) Amidzie - Gawriłow, Moskwa 1991.

Lepiej grały białe w partii Westeri nen - Cejtlin Mi., Moskwa 1982

•3...c6 4. d4 '«'h4+ 5. vVe2 d5 6 •z)f3 Ag4 7. A:f4 £if6 8. e:d5 (?Yd5

9. ?:d5 c:d5 10. «'e1 W:e1+ 11 S:e1 f6 12. v’/d2+ &d7 13. Ad3 Ac6 14. c3 Ad6 15. A:d6 xi?:d6 16. Ile3 Ad7 17. 5 h4 4Ye7 18. h3 g5 19. Hf 1 Saf8 20. £if5+ i powstała nieco lepsza dla białych końcówka, która po długiej walce zakończyła się remi sem (1/2).

Najskuteczniej grały białe w poniższej partii

»3...c6 4,Tf3 d5 5. d4 d:e4 6. A:e4 Af6 7. #e2 £t:e4 8. S':e4+ We7 9 ^vrt':e7+ A:e7 10. A:f4 i.f5 11. 0-0-00-0 12. Ac4 £td7 13. She1 (okazuje się, że wymiana hetmanów wcale nie uwolniła czarnych od trudności) 13... Je8 14. d5 ” b6 15. d:o6 b:c6 16. Aa6 Ac8 17. A:c8 Ha:c8 18. .. d4 g6 19. c3 Ag7 20. Ac2 aQ 21. b3 c5 22. v f3 Af8 23. c4 f6 24 A.d2 S:e1 25. A:e1 7 26. j: a5 I aktywność białych figur oraz słabości w strukturze pionowej czarnych na skrzydle hetmańskim zdecydowały o zwycięstwie białych (1:0) po 43

/

posunięciu Bronstein - Bychow-ski, Tallin 1965.

W partii Planells - Munoz, Los Barrios 1995 po •3...c6 4. Af3 d6 5. d4 g5 6. h4 g4 7. ^g5 h6 białe przeprowadziły atak w stylu gambitu Algaiera: 8. £s:f7 ^:f7 9. Ac4+ ^?g7 10. A:f4 Sh7 11. e5 vtti8 12. 0-0 d5 13. Ad3 Se7 14. Ae2 £&6 15. Ag3 Se8 16. £tf4 17. e6 Ag7 18. c3 Sg8 19. &h1 £*7 20. W:g4 We8 21. ^g6+ ?Yg6 22. A:g6 A:e6 23. Wh5 Wd7 24. Ae5 Saf8 25. W:h6# 1:0. Ciekawe, co zamierzały grać białe na 7...f6? Sądzę, że w miejsce 5. d4 należy grać 5. h4.

Nie powiodło się czarnym w partii Maki - Sepp, Finlandia 1995, gdzie próbowały one wymienić groźnego Ac4 i uciec królem na skrzydło hetmańskie: *3...d6 4. Ac4 Ae6 5. A:e6 f:e6 6. d4 #h4+ 7. ^f1    8.

®ł3 Wf6 9. g3 f:g3 10. h:g3 Ae7 11. Ag2 %6 12. We2 0-0-013. a4 Agf6 14. £Yg5 £)f8 15. a5 a6 16. b4 c6 17. d5 &e8 18. d:c6 A:g5 19. c:b7+ śi?:b7 20. b5 ^c7 21. b:a6+ S*?c8 22. Wc4+ £xJ7 23. Wc6 €)c5 24. a7 1:0.

Wróćmy do głównej linii.

3...#h4+ 4.&e2 d5

Czarne chcą jak najszybciej otworzyć pozycję aby wykorzystać niezręczną pozycję białego króla. Dysponują one także innymi możliwościami.

*4...We7 5.d4 £\f6 6.^f2 d5 7.e5 Ag4+ 8.Ae2 £:e5 9.&:d5 Ag4+

10.£)f3 £:f3+ 11.&f2 Wh4+ 12.g3 Wd8 i czarne zwyciężyły Tarasewicz - Malewinski - Tallin 1976.

Str. 9

Głazków uważa, że białe powinny grać 5.d3!

Warto się zapoznać z partią We-sterinen - Archipow, Fonord 1983, wygraną błyskawicznie przez czarne:

»4.&e2 Ae7 5.£tf3 Wh5 6.d4 g5 7.^2 d6 8.Ae2 Ag7 9.£\b5 £\a6

10. c3 g4 11 .£\e1 Ah6 12.&g1 Sg8

13.h3 f3 14.h:g4 f2+ 0:1 Głazków zaleca 8.h4 z możliwym wariantem 8...g4    9.£\e1    g3+

10.&g1 W:d1 11.£ł:d1 Ah6 12.€ki3 z równowagą.

Warto zbadać 7.g4 f:g3 8.Ag2 ze złożoną grą.

W kilku partiach czarne grały •4...d6 otwierając drogę dla Ac8, ale bez oddania pionka.

•4...d6 5.£tf3 Ag4 6.^d5 foa6 7.We1 (słabsze jest 7.£i:f4 f5 8.d3 0-0-0 z przewagą^czarnych) Just -Holzer, Hessen 1994. Teoria ocenia pozycję po 7.We1 jako korzystniejszą dla białych, ale poniższa partia nie potwierdza tej opinii.

7... #d8 8.&f2 c6!? (Modern Chess Opening 1994 pokazuje tylko 8...A:f3 9.g:f3 ®c5 10.d4 fae6

11. Wb4! c612.h4 c:d5 13.Ab5+

s£e7 14.e:d5 ^c7 15.We1+ z przewagą białych) 9.A:a6 b:a6 10.£tf4 Ae7 11 .d4 A:f3 12.^J3 Wb6 13.c3 0-0-0 (pozycja jest równa materialnie i białe mają lepszą strukturę pionową ale eksponowana pozycja białego króla i aktywność czarnych figur dają czarnym wystarczającą kontrgrę) 14.We2 Af6 15.£cl3 She8 16.Se1 Af8 17.£tf2 Se6 18.Ag5 Sde8 19.A:f6    S:f6+

20.'&e3 d5 21.<&d3 Sfe6 22.e5 f6