32774 ZT118 (2)

ROZDZIAŁ 13

ZARZĄDZANIE TURYSTYKĄ A ROZWÓJ

David J. Telfer

CELE ROZDZIAŁU

W rozdziale tym zajmiemy się problemem optymalizacji wpływu turystyki na rozwój społeczno-gospodarczy. Po zapoznaniu się z treścią rozdziału czytelnik powinien umieć:

•    pokazać, jak zmienia się pojęcie rozwoju w kontekście turystyki,

•    wyjaśnić rolę środowiska, istniejących ram prawnych oraz decyzji podejmowanych przez menedżerów z branży turystycznej w optymalizacji procesów rozwoju obszarów turystycznych,

•    przedstawić różnorodne punkty widzenia i czynniki, z którymi należy się liczyć w kierowaniu rozwojem obszarów turystycznych.

Wprowadzenie

Turystykę często wskazuje się jako skuteczny katalizator procesów odbudowy i rozwoju, bo dzięki niej powstają nowe miejsca pracy i napływają waluty. Jednak wkład turystyki w ogólny rozwój społeczno-gospodarczy danego obszaru w dużej mierze zależy od charakteru środowiska, polityki lokalnych władz i decyzji podejmowanych przez menedżerów branży turystycznej. Na przebieg rozwoju mają także wpływ różne zjawiska i czynniki zewnętrzne, np. globalizacja. Jednocześnie rozwój turystyki sam w sobie może się wiązać ze zmianami, komplikacjami, niepewnością i konfliktami, stwarzającymi zarówno szanse, jak i problemy dla analityków, planistów, menedżerów, decydentów i zwykłych obywateli (Mitchell, 1997). Zdaniem Mitchella (1997) cała sztuka polega na tym, aby określić znaczenie poszczególnych czynników i nauczyć się funkcjonować w ich obecności, wykorzystując je jako motory pozytywnych zmian. W rozdziale tym zastanowimy się nad sposobami maksymalizacji potencjału turystyki jako siły napędzającej rozwój społeczno-gospodarczy.

RYSUNEK 13.1

Zarządzanie turystyką dla rozwoju - podstawowe elementy

Układ rozdziału odpowiada modelowi przedstawionemu na rysunku 13.1. Trzy wierzchołki trójkąta reprezentują trzy podstawowe kategorie zagadnień wymagające rozważenia przy rozpatrywaniu ewentualnego wkładu branży turystycznej w ogólny rozwój danego obszaru. W pierwszej kolejności jednak zajmiemy się istotą rozwoju i możliwościami jego dynamizowania za pomocą turystyki, skupiając się na koncepcji zrównoważonego rozwoju jako drogowskazie ułatwiającym podejmowanie trafnych decyzji w tym zakresie. Następnie omówimy trzy wspomniane kategorie zagadnień, akcentując znaczenie planowania i zarządzania dla osiągnięcia równowagi między rozwojem dochodowej turystyki a ochroną środowiska i interesów lokalnej społeczności.

Rola turystyki w rozwoju

Zanim omówimy wkład turystyki w pomyślny rozwój dowolnego obszaru, musimy zrozumieć, co oznacza słowo „rozwój” i jaką rolę, jeśli w ogóle, turystyka może odegrać w jego stymulowaniu. Rozwój to pojęcie odczytywane bardzo różnie. W dodatku jego pojemność znaczeniowa znacznie wzrosła z upływem czasu (Telfer, 2()02a). Początkowe definicje rozwoju koncentrowały się na zagadnieniu wzrostu