3784500877

Koncepcja rozwoju instytucjonalnego

parlament. Ważnym elementem procesu reform stała się próba rozdziału kształtowania polityki od zarządzania świadczeniem usług publicznych na szczeblu operacyjnym. Rola rządu polega na określaniu celów politycznych związanych z danym rodzajem usługi oraz jej finansowaniem i ponoszeniu odpowiedzialności przed parlamentem za podjęte decyzje. Rząd nie ponosi jednak odpowiedzialności za bieżące zarządzanie procesem świadczenia usług. Za to odpowiadają specjalne struktury wykonawcze.

Inicjatywa określana mianem „Karty Obywatelskiej” przedstawiona została przez premiera Johna Majora w 1991 roku. Pojawiła się ona jako jeden z kluczowych elementów działań na rzecz jakości w sektorze publicznym. Inicjatywa ta koncentrowała się na czterech podstawowych wymiarach usług publicznych, tj.: jakości, możliwości wyboru, standardach i wartości. Zakładano, że poprawa świadczenia usług publicznych następować będzie poprzez przenoszenie do sektora publicznego zasad działania sektora prywatnego - prywatyzacja, konkurencyjność, kontraktowanie usług, pomiary efektywności działania oraz procedury zadośćuczynienia dla obywateli, którzy ponieśli szkody w wyniku błędów popełnionych przez urzędników publicznych. Wprowadzenie „Karty Obywatelskiej” miało służyć - obok poprawy standardów świadczenia usług publicznych - zabezpieczeniu interesu obywateli jako odbiorców usług publicznych. Obecnie w Wielkiej Brytanii istnieją 42 Karty krajowe i ponad 100.000 Kart lokalnych, a każda z nich określa minimalne standardy świadczonych usług publicznych.

Przedsięwzięcie określane mianem Best Value (Najwyższa wartość) jest kolejnym przykładem działań na rzecz podnoszenia jakości usług. Jego stosowanie wiąże się z tworzeniem regulacji prawnych określających standardy usług oraz definiujących zakres i tryb sprawozdawczości (w wymiarze ilościowym i finansowym) związany z ich świadczeniem. Pozwala to m.in. na dokonywanie porównań i oceny efektywności gospodarowania środkami publicznymi przez władze lokalne.

Wspomniane powyżej regulacje precyzują również sankcje wynikające z nieprzestrzegania przyjętych standardów usług, jak również określają system nagród związanych z wypełnianiem tych standardów. Jedną z najczęściej stosowanych form są nagrody finansowe, które przyznawane są tym samorządom lokalnym, które wyróżniają się jakością oferowanych usług.

Funkcje motywacyjną i edukacyjną w systemie Best Value pełnią również różnego rodzaju konkursy promujące samorządy, które osiągają najlepsze wyniki w zakresie dostarczania określonego rodzaju usług. Jednym z najbardziej znanych konkursów związanych z promocją tych samorządów jest The Beacon Council Scheme (Konkurs na urząd najlepiej świadczący określony typ usług publicznych), organizowany od roku 1999.

Konkurs ten jest organizowany i koordynowany przez władze centralne. Istotę tego przedsięwzięcia trafnie oddaje stwierdzenie zawarte w materiale informacyjnym dotyczącym jego ubiegłorocznej edycji: „Konkurs na urząd najlepiej świadczący określony typ usług publicznych stanowi istotę wspólnych poszukiwań władz centralnych i lokalnych, zmierzających do zapewnienia wysokiej jakości usług publicznych dla każdego bez względu na jego miejsce zamieszkania.”¹

Nowa Zelandia

Programy reform sektora publicznego zaczęły powstawać w Nowej Zelandii na początku lat 80. Zostały one poprzedzone wnikliwymi i całościowymi analizami. Podstawowym dokumentem programowym było opracowanie zatytułowane „Govemment Management”. Stanowił on konceptualną podstawę reform realizowanych zarówno na poziomie administracji centralnej, jak i samorządu lokalnego.

Reformy sektora publicznego realizowano w dwóch zasadniczych obszarach. W ramach pierwszego z nich dokonano, na wielką skalę, deregulacji gospodarki oraz korporatyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw sektora publicznego. Korporatyzacja wymuszała na przedsiębiorstwach publicznych działanie oparte o mechanizmy rynkowe i prowadziła do wzrostu ich efektywności. Był to pierwszy krok w kierunku ich prywatyzacji. Drugim obszarem reform była radykalna restrukturyzacja sektora publicznego mająca na celu zmianę filozofii działania jednostek sektora publicznego - zorientowanie na osiąganie rezultatów i wzrost ich autonomii finansowej.

Skala i zakres reform realizowanych w Nowej Zelandii były imponujące. Od połowy lat 80. niemal każdy obszar działania sektora publicznego został poddany znaczącym zmianom. Do

1

The Beacon Council Scheme: Application Brochure 2002. http://www.rethinkingconstruction.org/rc/ publications/brochures/BeaconCouncil_Brochure2002.pdf