3784500875

Koncepcja rozwoju instytucjonalnego

1.3. Przedstawienie doświadczeń zagranicznych w zakresie modernizacji administracji publicznej

W tym podrozdziale omówiono działania na rzecz reformowania sektora publicznego w wybranych krajach. Zaprezentowano zarówno kraje realizujące systemowe reformy mieszczące się w nurcie nowego zarządzania publicznego (reformy służące zmianie logiki działania administracji publicznej), jak i Francję, w której reformy służą wprowadzeniu usprawnień (tj. korekt dotychczasowego systemu bez wprowadzania zasadniczych zmian). Zbiorcze zestawienie przedstawia tabela 1.2.

Tabela 1.2.

Charakter reform sektora publicznego w wybranych państwach

Charakter reform	Kraje
Zmiana loqiki działania	Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Holandia, Kanada
Usprawnienia	Francja

Wielka Brytania

Całościowe programy reform sektora publicznego rozpoczęły się w Wielkiej Brytania we wczesnych latach 80. Szeroki zakres reform i ich radykalny charakter spowodowane zostały długookresową dekoniunkturą gospodarczą i poważnymi problemami budżetowymi tego kraju. Celem reform było ograniczenie roli i rozmiarów państwa dobrobytu oraz zmiana zasad i mechanizmów działania sektora publicznego.

Na początku lat 80. rząd Margaret Thatcher przyjął trzystopniową strategię reformowania brytyjskiego sektora publicznego. Przedsięwzięcia realizowane w ramach jej pierwszej fazy koncentrowały się na sferze finansów publicznych i dotyczyły m.in. racjonalizacji wydatków publicznych (np. Inicjatywa Zarządzania Finansowego - the Financial Management Initiative) oraz ograniczenia wielkości brytyjskiej służby cywilnej. Na tym etapie realizacji strategii doszło do przekształcenia wielkich zbiurokratyzowanych instytucji publicznych w mniejsze struktury organizacyjne, które zostały poddane wymogom gospodarki rynkowej. Charakterystycznymi cechami tej fazy realizacji strategii były decentralizacja zarządzania i budżetowania, zwiększenie efektywności instytucji sektora publicznego oraz wzmocnienie odpowiedzialności osób kierujących instytucjami publicznymi za podejmowane działania.

Na drugim etapie realizacji strategii skoncentrowano się na prywatyzacji znacjonalizowa-nych gałęzi gospodarki brytyjskiej. W tym okresie sprywatyzowano m.in. British Gas, British Steel, British Airways i British Telecom. Podstawowym celem prywatyzacji było podniesienie efektywności tych przedsiębiorstw oraz ograniczenie wielkości znacjonalizowanego sektora gospodarki.

Etap trzeci realizacji strategii to całościowa restrukturyzacja sektora publicznego oraz stworzenie ąuasi-rynkowych instytucji w jego ramach. Mowa tutaj o rozdzieleniu funkcji nabywców i dostarczycieli usług oraz wprowadzenie zasady konkurowania organizacji (instytucji) publicznych.

Skala i charakter reform sektora publicznego w Wielkiej Brytanii uzasadniają jego szersze omówienie. Nie jest możliwe pełne przedstawienie tych reform, stąd też opisane zostaną jedynie najważniejsze działania podejmowane w ich ramach, tj.:

-    Next Steps Iniciative (Inicjatywa Następnych Kroków) i powołanie agencji wykonawczych,

-    decentralizacja,

-    polityka „nowych kontraktów” w administracji publicznej,

-    rozliczalność i odpowiedzialność za działania,

-    ustanowienie rynków lub quasi-rynków,

-    Citizen ’s Charter (Karta Obywatelska),

-    Best Value (Najwyższa Wartość).