8 (350)

Wybrane problemy związane z przestrajaniem głowic UKF

Wybrane problemy związane z przestrajaniem głowic UKF

Mirosław Sokół

Głowica UKF skonstruowana na pasmo 65.5+74MHz podczasprzestrajania na pasmo 87.5+108MHz może przysparzać dwojakiego rodzaju problemów:

1.    występują kłopoty z pokryciem całego zakresu przez heterodynę oraz może ona przestawać się wzbudzać na wyższych częstotliwościach,

2.    głowica może mieć mniejsze wzmocnienie niż poprzednio.

Heterodyna

Problemy z jakimi spotkać się można przy przestrajaniu he-terodyny to: niemożność pokrycia całego górnego zakresu UKF oraz zanik oscylacji heterodyny dla wyższych częstotliwości zakresu. Rozwiązanie tych problemów omówię na przykładzie schematu heterodyny głowicy UKF odbiornika Radmor 5102, którego sposób przestrojenia głowicy opisano w nr 2/99 „SE”.

1.    Aby przestroić heterodynę należy przede wszystkim wylu-tować kondensator C117 o wartości 1 OpF tworzący obwód rezonansowy z cewką LI07 i trymerem C119.

2.    Po wylutowaniu tego kondensatora może się okazać, że heterodyna nie pokrywa całego górnego zakresu UKF. Dlatego należy zmniejszyć wartość kondensatora Cl24 z lOpF na 3.3pF. Uzyskamy jednocześnie zmniejszenie skuteczności ARCz i unikniemy przeciągania do silniejszych stacji.

3.    Jeżeli nadal nie możemy pokryć całego zakresu UKF, to należy: albo ustawić trymer Cl 19 na minimum pojemności (rysunek 4) lub go nawet wylutować, albo zmniejszyć in-dukcyjność cewki LI07 (rysunek 3). W karkasie cewki LI07 znajduje się rdzeń aluminiowy lub mosiężny, który przy wkręcaniu zmniejsza indukcyjność cewki i zwiększa częstotliwość heterodyny. Jeżeli przy strojeniu rdzeń zostanie głęboko wkręcony, oznacza to konieczność zmniejszenia indukcyjności cewki LI07 poprzez zmniejszenie liczby zwojów. Sposób zmniejszenia liczby zwojów pokazano na rys.3 - należy przeciąć uzwojenie srebrzanki od strony górnego wyprowadzenia, odwinąć jeden zwój i przylutować ponownie do pozostawionego odprowadzenia. Niepotrzebne fragmenty srebrzanki obcinamy szczypami.

4. Jeżeli wystąpi zjawisko gaśnięcia oscylacji heterodyny dla wyższych częstotliwości pasma, należy postąpić podobnie jak w przypadku wcześniej omawianych mieszaczy samowzbud-nych i zmniejszyć wartość kondensatora Cl08 z 68pF na47pF.

Uwaga. Wobec możliwości występowania omawianych pm-blemów wskazane jest posiadanie licznika częstotliwości o zakresie do 120MHz lub preskalera i licznika o odpowiednio mniejszym zakresie. Do licznika dołączamy przewód z pętlą pomiarową pokazaną nu rysunku 5. Trzeba pamiętać o tym. że pętla ta po sprzężeniu z cewką heterodyny będzie ją trochę rozstrajać. Zamiast licznika możemy wykorzystać moduł odczytu częstotliwości z innego odbiornika, zbudowany np. na układzie scalonym LC7265. opisany w bieżącym numerzeSerwisu Elektroniki" na stronie 39.

Heterodyna głowicy odbiornika Radmor 5102 pracuje w układzie wspólnej bazy, natomiast w odbiornikach średniej i wysokiej klasy spotyka się heterodyny pracujące w układzie wspólnego kolektora, jak np. w radiomagnetofonie Manuela (rys.2). Przestrajając tę heterodynę postępujemy również według podanych wcześniej podpunktów 1 + 4. Schemat ten zamieszczam z tego względu, że zastosowanie w tej aplikacji stosunkowo dużej wartości kondensatora Cl23 - 33pF spowodowało zanikanie oscylacji heterodyny dla wyższych częstotliwości.

Wzmocnienie głowicy

Po przestrojeniu głowicy może się okazać, że jej wzmocnienie zmalało oraz, że ma ona mniejszą czułość niż poprzednio.

1. W odbiornikach średniej i wysokiej klasy stosowano na początku lat osiemdziesiątych tranzystory BF314 produkcji CEM1. Niejednokrotnie przekonałem się, że zastąpienie tego tranzystora oryginalnym tranzystorem BF314 produkcji Telefunkena lub Siemensa znacznie poprawiało parametry głowicy takie jak czułość mono i stereo. Wzrastało

13

40 SERWIS ELEKTRONIKI 2/2000