997086w6253032438823897101802756636992 n

74

przecież przcyiskrawuC. t autot analizowanej notatki reportażowej zachował *W)łdco umiar w posługiwaniu ii; s/aNootm Oto fragment tcksru zaty ful(/¹,_v *0 Prour/ak ctp Jak pn,iS pv oirjiiuK opublikowanego w .Ga/e«ic na Kit, P-4.08.2002|:

M»ar więai otwwwifewu popowu »■•². Or«r»r mc po ktitoc albo »urczyfc« sę¹M, SifutW) motyw ... ./tor. ra. ..;uŁ»u a^Łi rtM Sankfcmj" Madame ręka -y¹ chlfwli tolum U ul. junr. l-ut m<¹cn. to <bcom~t kcktctjc i chłopa piijUrtj pym¹ wyjiwlŁ jOy nur rwzmSwea .gadT. .lur/y jujuerou¹. .urŁa¹. .iięi (ud gucta¹. » ¹Ml¹

p; su .UT) fttiiiny pcktocm' A «!.>²: .Jal nic bctltfc rt¹Cty nj wsi, «o poszukam w iw. ot' - mirt) ii»<jx    .wystotrł tutioatc Ma|>tikowa¹

Kontr¹.- charaktery sryke ncta«!c. które reprezentują ałtcraacyjoc wzorce gat¹ krmc. iJoJani. ze ostatnia / analizowanych wypowiedzi można interpretować jafc ,aj>uiJ-j, i. •. j.i/ac/c gatunku lub jako przykład nawiazania cJo konwencji wzorcu¹ >'w., .•». • b> :••i> przypadek adaptacji. kvVj nazywam krew macza, gdyż po¹ u a¹/r vrg v> /orce gatunkowe pochodzą z jednej sfery komunikacyjnej.

AJscma.) ci strukturalnym towarzysza. jak wspominałam. zmiany w pozom | het składnikach wzorca gatunkowego. Pcecncjal ilłokucyjny wzbogaca sic o inces-I cyc ekspresy w ne oraz micnije perswazyjne. Czytelnik otrzymuje nie tylko opił ft Uc-wyodrębnionego składnika ncczywuofd czy relacje ze zdarzenia z suge-Kg. ze warto o nim co< wacd/io.'. ale także interpretacje faktów. Nic jest to jednai zazwyczaj interpretacja gotowa, gdyż dziennikarze stosują zasadę zderzania fw. któw widzenia i pozostawiania odbiorcy możliwości dokonania oceny.

Zderzanie punktów wifzeaia oznacza z reguły powiększanie zasobu rcjestró¹ Hylrcy c/nscłi i widogtaowu#. a wice także zderzanie różnych sposobów wyslc-wfcma

»• prasie wyspecjalizowanej brak takich realizacji wzorca gatunkowego notatki bórc otógowahby do uzupełnienia wywodów o nowe watki. Notatki, co pokazy wałam przy okazji charakteryzowania wzmianek, wy stępują urn z reguły w seriach. sygnowanych wspólnym tytułem i sostaduja ze wzmiankami. Przeważają o> MU realizujące konwencje wzorca kanonicznego. Mody fikacjc maja charakter aJ-ternacyjm i dotyczą najczęściej korpusu, który dzięki użyciu cytatów staje « przekarm uielottykawym¹. Muno owych modyfikacji dominuje fachowo# w sposobie wysłowienia, gdyż eksprrymenry styli/aiorskie sa charakterystyczne dla tyci form wypowiedzi, które stanówia osobliwo# prasy wyspecjalizowanej. Funkcjonują jako kolaże tekstowe, w których zbeletryzowana informacja jest łączoną z konwencja poradnika i waawtami typowymi dia komentarza lub felietonu⁷.

Z przedstawionych analiz wynika. >c w notatce pownt) mołna zamknąć ca!) szereg różnych mformacji (twudomlc !<ib mimochodem!j. Znwm wyznaczniki gatunku. a wice niektóre składniki kootckiłu życiowego. pozwalają mówić o notatce lutooonucznej i stowarzyszonej. Charakterystyka pozostałych wyznaczników pokazuje jednak, le różnice miedzy wspomnianymi odmianami gatunkowymi sa tak niewielkie (drobne odrcbooici w sposobie kształtowania nagłówka), le mottu oj» ty wad obie odmiany łącznie.

Bard/tej mocne odrębności *424 sic z realizacja wariantów wzorca gatunkowego. Notatka prasowa zyskała - >ak do tej pory. bo inwencja twórcza dziennikarzy mole to wkrótce zmienić - dwa warianty wzorca kanoniczny 1 kilka wcnji wzorców- altemacyjnych. Dlatego w przedstawianym tu ujeeru wewnętrzne zróżzucowa-nie gatunku przedstawia lic następująco

-notatka z dominanta informacyjna (realizująca wzorzec kanoniczny).

-notatki z dominanta poblkcyłtyczna (realizujące wzorce altcr-nacyjne) 1 nawiązujące do konwencji komentarza lub konwencji reportażu'

Notatka jest gatunkiem, który rzadko przegląda sic w zwierciadle parodii czy utyzy. tak przynajmniej wynika z moich obserwacji. W rozrywkowych dzulach gazet nadaje uę niektórym wypowiedziom kształt notatki, zwłaszcza wtedy, gdy trzeba przedstaw vć zdarzenia nabierające znamion absurdu lub przynajmniej braku zgody ze zdrowym rozsądkiem. Charakter taki maja dla przykładu zdarzenia, których mc przewiduje porządek prawny. Mieszanina sprzecznych perspektyw ujęcia może sic pojawić, gdy uczestnikami zdarzenia sa zwierzęta, a interpretatorami ludzie. Przypisując krowom umiejętność podejmowania działań celowych, autor następującej notatki kpi jednocześnie z urzędowej interpretacji zdarzenia, jakiej dokonał pracownik straty granicznej:

Nk tylko słonic... Krowa przekracza I oiszczy Stado czeskich krów w liczbie 92 prcekro czy to w (rade nielegalnie grasice potduxzeska pceocdzy Leśna a Pobwdna 'nieopodal $wier» duwa Zdroju) Szełć krów po prze ki uczeniu gniucy wycofało uc do Czech.

Mieszkania przygranicznej Woli Sokołowsk*) igkzula StnZy Graniczne], te jej ogródek taszczy stado obcych krów - Deportcmiliłzny krowy do Czech w mył! obowiązujących przepisów o współpracy - oświadczył płk Leszek Dwuyński te Straty Granicznej (Gazeta na Platę 7-8.07.2001]

Niektórych sytuacji uregulowania prawne mc u w stanic przewidzieć i wtedy próbuje sic dopasować do zdarzenia jakaś normę, która urzędnikowi wydaje się najbardziej odpowiednia. O takie] sytuacji opowiada tekst w formie notatki z korpusem nawiązującym do konwencji relacji reportażowej:

' łriti uznamy , łe reportaż me Jen (cna* publicystyki. lecz gatunkiem autoooaucznytn lub pogranicznym 1 mieszanym). 10 przyjdzie nam wyodrębni! trzy odmiany eocaiki. z denunaata informacyjna.    mw

euhłiesu\rni> ■ i«vw».u—.

1

   wctui ocoo¹.

2

*    t)« ogatoeswes ottzclsy artjkul fcjyewy tona¹ uyfi&aonUtgo w artybkst¹ zpmrmrpntik&mMtj.biry tiałtiK •.Kwawwir¹ <•-¹—¹ —