9

I IUcllfl w klasycznym stylu z dwiema kobietami podtrzymującymi belkowanie, po-mi. I , kniiymi umieszczono personifikacje podbitej krainy, z tyłu zaś wyrasta łodyga ntdluy, p»x :i|tkl Cesarstwa (inskrypcja nowożytna).

I nowatorskich rozwiązań należały kombinacje roślin fantastycznych i rze-. " i' łych. Wyrastające z gałęzi akantu winogrona i palmety, pnący się pomiędzy i u r y w nymi wolutami bluszcz i drzewo wawrzynowe, girlandy obwieszone przeróż-nyml owocami ucieleśniały przypisywane nowym czasom rajskie bogactwo (por. W ngiliusz, Bukoliki IV).

Ko.-uorodność kompozycji roślinnych ujawniała współczesnym semantykę la-loiosli symbolizującej złoty wiek (saeculum aureum). Na reliefie z Neapolu w tle ilrdząi ej na ziemi personifikacji zwyciężonego i upokorzonego ludu (ryc. 142) roz-

0    il>, i,i się las kłączy, stanowiący poetycką parafrazę pradawnego motta zwycięz-

1    iiw, według którego dobrodziejstwa pokoju zapewnić może jedynie militarna po-

tęga,

I ę samą myśl wyrażają w odmienny sposób dwa centaury zdobiące pancerz po-u|gu : Cherchel (zob. ryc. 178). Centaur morski ze sterem na ramieniu przypomi-n,i o bitwie pod Akcjum, a ziemski, którego korpus przechodzi w wijący się pęd roślinny, trzyma w ręku róg obfitości. Wskazówki ikonograficzne odnoszące się do •doiego wieku odnajdujemy także na Ołtarzu Pokoju (Ara Pacis). Na szypułkach kwiatów siedzą obrazujące cytat z Wergiliusza łabędzie Apollona - „już rozpoczęło się pokojowe panowanie Apollona” — iam regnat Apolio (Wergiliusz, Bukoliki IV 10). I wórcy ołtarza zainscenizowali tu prawdziwe misterium latorośli i kwiatów. Na te-i ikotowych płytach drzewopodobne pędy roślinne przedstawione zostały niczym przedmiot kultu (ryc. I4ł).

latorośl stanowiła illii aityslów doby Augusta nad.wyi ;u| wd/ięc/ny motyw. Moimi |,| było miilcu U' wszędzie: nu fryzie, kasetonie czy ohiumicnlu drzwi. (XI najilujemy ji| nawet w mie|scuch mało eksponowanych. Umieszczona choćby na obuwiu posągów bogów i opancerzonych postaci mogła głosić urodzaj i dobrobyt nowych czasów. Pędy roślinne, jak żaden inny symboliczny motyw, otwierały przed artystami możliwość układania fantazyjnych kompozycji.

Szczególnie w pracach wykonywanych dla prywatnych zleceniodawców two-i .tyli oni prawdziwe dzieła wyobraźni. Na dużym srebrnym kraterze (ryc. 144) lato rośl przedstawiono co prawda w zgodzie z rygorami symetrycznej kompozycji, właściwej dla dzieł zamawianych przez organy państwowe - wyrasta ona tu nawet ze krzydeł pary gryfów związanych z Marsem również bezskrzydłe putta stanowią cle tnent zgodny z ideą płodności, ale groteskowy zapał, z jakim ich tłuste postacie poruszają się w gąszczu cieniutkich gałązek, łowią ryby i przebijają trójzębem raki, przydaje dziełu niezwykły, pogodny charakter. Podobny manieryzm napotykamy

I‘I i. t illnlalla płyt u uzdolnią, czasy Augusta. Po obu stronach pnia latorośli dwie stylizowani' w archaicznym stylu adorantki.

187