9 (1337)

Ol ł <U-ł orał. »stdX VI S/yłLo-SkiKza) lid.).q*oi*fsnr. Wjimwi 2U)7 UKBN+?ft.tt4MS)U«4 ftfcy WN PWN il«7

ROZDZIAŁ 1    Dtfuikit. zakrn i kontekitv polityki społecznej 29

bycia potrzebnym itd. Formą subsydiowania konsumpcji są też bony, czyli forma pieniądza, którą można wymienić wyłącznic na jeden rodzaj dóbr lub usług, często tylko u wyraźnie określonych producentów lub sprzedawców.

Przymus konsumpcji pewnych dóbr i usług stosuje się, by zwiększyć zaspokojenie pewnych potrzeb ponad to, co wynika z podziału według pracy i prywatnych preferencji obywateli; np. ubezpieczenie emerytalne jest obowiązkowe, co oznacza, że nic można bezkarnie z niego zrezygnować, obowiązek szkolny zaś polega na tym, że rodzice nic mogą bezkarnie zrezygnować z posyłania dzieci do szkoły.

Instrumentarium polityki społecznej mniej lub bardziej wykracza poza strategie czysto rynkowe ze względu na to, że jej celem jest wszechstronny dobrobyt wszystkich obywateli.

Społeczeństwo obywatelskie w polityce społecznej

Czasem, od końcowych lat XX wieku coraz częściej, można spotkać się z postulatem uspołecznienia polityki społecznej, a w kilku polskich definicjach znalazł wyraz pogląd, że organizacje społeczne (pozarządowe, obywatelskie) mogą być jej podmiotami. Jak to rozumieć w świetle wyżej przyjętych założeń, z których wynika, że polityka społeczna )est rodzajem polityki publicznej, a |ej podmiotami są przede wszystkim sprawujący władzę?

Polityka prowadzona jest głównie w państwie, którego członkami są obywatele, stąd społeczeństwo w państwie można nazwać społeczeństwem obywatelskim. Przejawem jego istnienia jest dobrowolna, zorganizowana i niezależna od administracji publicznej działalność obywateli, której celem nic jest ekonomicznie rozumiany zysk, czyli wzbogacenie właścicieli organizacji'. Są to więc organizacje pozarządowe działające nic dla zysku (non-profit). Ich cele mogą pokrywać się z celami państwa, chociaż nie muszą.

W kontekście gospodarczym (produkcja i handel) nazywa się ren obszar trzecim sektorem (sektor społeczny, gospodarka społeczna), istniejącym obok sektora publicznego (organizacje gospodarcze, których właścicielem jest państwo, czyli rząd lub samorząd) oraz sektora rynkowego (organizacje pozarządowe, ałe nastawione na przynoszenie zysku swoim właścicielom). W przypadku danego rodzaju dobra lub usługi możemy mieć jednocześnie producentów lub dostarczycieli publicznych, społecznych oraz komercyjnych. W kontekście polityki społecznej mowa wtedy o jej wicłoscktorowości.

Przykładowo, usługi medyczne mogą być udzielane przez organizacje należące do wszystkich sektorów - przez publiczną służbę zdrowia, przez organizację społeczną lub przez firmę medyczną. W każdym z tych przypadków usługodawcą jest lekarz (lub inny profesjonalista w sprawach leczenia) i pod tym względem nie ma żadnej

¹ Pogląd, te firmy czy przedsiębiorstwa prywatne nic są częścią społeczeństwa obywatelskiego, jest czasem kwestionowany. Logicznie rzecz biorąc, są to równie? organizacje pozarządowe.