90 (153)

Ol ł*U-forał. i:td\ VI &*)lku<SŁiJcmy lrc\J.I. /\vUv/u jpnfaeaw, Wu>;i>n 2UJ?

UttN*7ft**4i|.lS)OI-& £ PWN

192 CZĘŚĆ 2 Wybrane problemy społeczne i sposoby idi rozwiązywania

Mamy więc rodzinę małżeńską¹, opartą na małżeństwie monogamicznym, w której jest lub nie jest realizowane rodzicielstwo w granicach rodziny nuklearnej. Jest to dominujący ryp rodziny, obejmujący dwie kategorie rodzin tej pierwszej kategorii: małżeństwa posiadające dzieci i małżeństwa bez dzieci. Najlicznicisze wśród rodzin są małżeństwa z dziećmi; w 2002 roku ich liczba wynosiła 5 860,3 rys., zaś liczba małżeństw bez dzieci 2 369,8 rys. ł ącznic wymienione wyżej kategorie stanowiły w 2002 roku 78,6% wszystkich rodzin w Polsce. Wśród ogółu małż.cńsrw z dziećmi, w 485 480 rodzinach (rj. 82,8%) były na utrzymaniu dzieci w wieku do 24 Jar. Łącznic małżeństwa utrzymywały 8 974 721 dzieci, z czego 42,5% małżeństw miało na utrzymaniu jedno dziecko, 38,9% dwoje dzieci, 18,6% irojc i więcej dzieci. Przeciętna liczba dzieci w rodzinach należących do kategorii małżeństw posiadających dzieci wynosiła w 2002 roku 1,85.

Drugi typ rodzin stanowią rodziny oparte na nieformalnych związkach osób płci przeciwnej, nazwane w terminologii Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku „związkami partnerskimi”. Użyte na potrzeby spisu pojęcie związków partnerskich odnosi się do kohahiracji jako dominującej formy związków nieformalnych¹. Ko-habitacja oznacza wspólne zamieszkiwanie dwóch nicspokrcwnionych dorosłych osób, połączone z utrzymywaniem intymnych kontaktów i prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego, przy czym związek ten nic jest sformalizowany'. Według NSP 2002' w Polsce było 19S 029 związków partnerskich; w związkach tych żyło 2.19% wszystkich jednostek pozostających w związkach i 1,3% ogółu ludności w wieku 15 i więcej łat. Od poprzedniego spisu, z 1988 roku, kiedy to kohabitacje stanowiły 1,2% wszystkich związków, nastąpił wzrost o prawic 1 punkt procentowy. W 110 887 rodzinnych gospodarstwach domowych tworzonych przez związki nieformalne było 199 010 dzieci, w tym 173 tys. (86,9%) stanowiły dzieci pozostające na utrzymaniu rodziców.

Kolejny typ rodziny to rodziny z jednym rodzicem i dzieckiem lub dziećmi, nazywane rodzinami niepełnymi. Podobnie jak w krajach Europy Zachodniej, w Polsce rośnie liczba rodzin niepełnych. Przyczyny tego zjawiska to z jednej strony czynniki naturalne, takie jak śmierć współmałżonka, procesy dezorganizacji rodziny (rozwody i separacje), z drugiej zaś strony przemiany obyczajowe prowadzące do wzrostu urodzeń pozamałżeńskich. Udział rodzin niepełnych w ogólnej liczbie rodzin wzrósł od 1988 roku z 14,8% do 19.4%. Charakterystycznym i niezmiennym od wielu lat zjawiskiem jest utrzymywanie się wśród tego typu rodzin liczebnej przewagi rodzin z matką wychowującą w pojedynkę dzieci. W ogólnej liczbie 2030,1 tys. rodzin niepełnych w 2002 roku, rodziny samotnych matek z dziećmi stanowiły I 798,3 tvs.. w tym z dziećmi na utrzymaniu I 019,3 tys., zaś rodziny samotnych ojców 231.8 tys., w tym z dziećmi na utrzymaniu 106,3 tys. W 2002 roku w rodzinach niepełnych

1

Faith Robertson Elliot, The Family. CItange nr Cnniinuity, Atlantic Highland I9S6, Humanirics Press International.

’ Drugą formą związków nieformalnych są związki typu l.AT (Iwing afrarl logeilrtr). w przypadku których intymnemu pożyciu nic towarzyszy wspólne zamieszkiwanie.

¹ Piotr Szuka Iski, Kohabitatja w Fnlsct, w: Rodzina w zmienianym sit fpoleatlistwie, s- *J9.

‘ Ludność. Sun i struktura demograficzno-spoleczna. NSP 2002. Warszawa 200.1. GUS.