99 (119)

O liU łoiak i*td\ VI    SIw-ain iraJ.i.Po&tfJutpoUeaw, UW*/*** 2007

ISHN Itt-tó-OI -1i' by WM PWN 2»?

202 CZĘŚĆ 2 Wybrane problemy społeczne i i po niby ich rozwiązywania

-    jak przy odmowie zatrudnienia - bądź nieformalnie - przez ostracyzm grupy większościowej”'. Nierówności w zdrowiu wynikają zatem z położenia społecznego jednostek i rodzin, ale też z cech demograficznych - wieku, płci, wykształcenia, miejsca zamieszkania.

Zainteresowanie polityki społecznej zdrowiem wynika z wielu przesłanek. Zgodnie z tradycyjną typologią suhdyscyplin polityki społecznej, ochrona zdrowia jest jedną z dziedzin zabezpieczenia społecznego. Dostęp do świadczeń medycznych jest elementem kształtującym poczucie bezpieczeństwa socjalnego obywateli. Brak zdrowia, choroba są główną przyczyną niepełnosprawności, która powoduje gorsze funkcjonowanie w wymiarze jednostkowym i społecznym, niewykorzystanie potencjału ludzkiego w rozwoju społeczeństwa.

Uważa się powszechnie, że w Polsce mamy do czynienia ze społeczną kwestią zdrowia. Składa się na nią niezadowalający stan zdrowia populacji, niedostatek środków publicznych na ochronę zdrowia oraz ograniczony dostęp do usług medycznych znacznej części społeczeństwa.

Wprawdzie tendencja wydłużania się przeciętnego trwania życia Polaków wydaje się trwała (dla mężczyzn wynosiło ono w roku 1995 - 67,6 lat. w 2000

-    69,7 lat. w 2005 - 70,8 lat; dla kobiet odpowiednio - 76,4, 78.0, 79,4), spada współczynnik umieralności niemowląt (z 19,3 promila w roku 1990 do 6,4 promila w roku 2005)-, jednak utrzymuje się wykazany w Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku znaczny, ponad H-procentowy udział osób niepełnosprawnych w populacji, a stan zdrowia Polaków jest daleki od zadowalającego. Wśród przyczyn zgonów wciąż dominują choroby cywilizacyjne - łącznie choroby układu krążenia, choroby nowotworowe, urazy i zatrucia stanowią około 80% przyczyn zgonów w Połscc.

Zdrowie. Podstawowe pojęcia

Rozważania na temat zdrowia trzeba rozpocząć od wyjaśnienia samego pojęcia. Nic jest ono bowiem jednoznaczne.

W literaturze pojawiają się definicje zdrowia, które można zaklasyfikować do jednej z dwu grup - definicji negatywnych bądź definicji funkcjonalnych. Definicje należące do pierwszej grupy koncentrują się na braku zdrowia. Przykładem może być np. konstatacja, że „Zdrowie to wolność od fizycznej choroby lub bólu”. Definicje funkcjonalne uwzględniają zdolność jednostki do pełnienia ról społecznych. W takim ujęciu, określanym jako socjologiczne, „[...] zdrowie jest stanem optymalnej zdolności do wykonywania cenionych zadań”'.

' Cezary Włodarczyk, Zdrowie a wykluczenie społeczne. Z problemów europejskiej polityki zdrouca-net, „Problemy Polityki Społecznej. Siudia i Dyskusje" 1999. nr I - ..Mały Rocznik Statystyczny Polski" 201)6. Warszawa 2006. GUS.

' /.ob. Cezary Włodarczyk, Polityki! zdrowotna w społeczeństwie demokratycznym, ł ódź Kraków Warszawa 1996, Wydawnictwo „Yesalius",». 110.