amat urz kr143

uwarunkowanej wymaganym pasmem przenoszenia. Szerokość pasma powinna być regulowana w pewnych granicach w celu zapewnienia odbioru telegraficznego i fonicznego.

W układzie stosuje się zwykle pracujące w klasie A rezonansowe stopnie wzmocnienia napięciowego (rys. 14-33) z lampami regulacyjnymi

o możliwie dużym nachyleniu charakterystyki. Jako obwody strojone wykorzystuje się filtry pasmowe, najczęściej dwuobwodowe. Pojedynczy obwód strojony spotyka się wyjątkowo tylko w najprostszych odbiornikach lub w połączeniu z innymi obwodami, np. sprzężonymi.

Wzmacniacz z pojedynczym obwodem zapewnia wprawdzie największe wzmocnienie stopnia, jest jednak mało selektywny i wykazuje dużą nierównomierność przenoszenia. Powszechnie stosowane filtry dwuobwodowe są filtrami pasmowymi, składającymi się z obwodów rezonansowych sprzężonych bądź indukcyjnie, bądź pojemnościowo, dzięki czemu można uzyskać kształt krzywej przenoszenia zbliżony do idealnego prostokąta.

Przy słabym sprzężeniu obwodów charakterystyka filtru jest zbliżona do charakterystyki pojedynczego obwodu strojonego z tą różnicą, że wzmocnienie stopnia jest wtedy mniejsze. Sprzężenie krytyczne charakteryzuje się optymalnym wzmocnieniem równym połowic wzmocnienia układu z pojedynczym obwodem. Charakterystyka filtru zbliżona jest do prostokąta z niewielkim zagłębieniem na częstotliwości rezonansowej. Najsilniejsze sprzężenie ponadkrytyczpe nie zwiększa ogólnego wzmocnienia, odkształca tylko charakterystykę przenoszenia przez pogłębienie środkowego zagłębienia. Filtr pasmowy zapewnia więc dużą selektywność (strome zbocza) i równomierne przeniesienie pasma użytecznego (płaski wierzchołek). Szerokość wierzchołka charakterystyki może być w łatwy sposób regulowana: przez przesuwanie cewek filtru względem siebie lub przez ich odchylanie od siebie. Nie powinno to jednak powodować przestrajania się obwodów. Możliwe jest także zastosowanie dodatkowej cewki sprzęgającej o 3-^10 zwojach, połączonej w szereg

z cewką jednego obwodu filtru, a sprzęgniętej w sposób stały lub regulowany — z drugą cewką (rys. 14-34). Cewkę taką można włączać i osobnym przełącznikiem (skokowa regulacja pasma filtru (rys. 14-34a)). Spo-

Rys. 14-34. Sposób regulowania szerokość: wstęgi filtru pasmowego: a) za pomocą włą-cżonej cewki; b) za pomocą kondensatora sprzęgającego; c) za pomocą ruchomej

cewki

tyka sie także sprzężenie pojemnościowe regulowane za pomocą niewielkiego kondensatora' zmiennego (30 H- 50 pF) włączonego pomiędzy dwa obwody filtru (rys. 14-34b). Szerokość pasma filtrów pośr. cz. można sprowadzić w praktyce do około 2 kHz. Dalsze zwiększenie selektywności rmże być osiągnięte przez zastosowanie tzw. filtrów kwarcowych.

Wzmocnienie przeciętnego stopnia pośredniej częstotliwości jest uzależnione od typu lampy wzmacniającej (można tu polecić lampę EF 85), dobroci obwodów strojonych i ich częstotliwości rezonansowej; waha się ono w granicach 50-4-150 V/V.* Dla zmniejszenia obciążenia filtru opornością obwodu anodowego współpracującej z nim lampy stosuje się często odczep auto transformatorowy wyprowadzony od V3 do ^xh ogólnej’ ilości zwojów. W filtrach pośr. cz. powinien być zachowany duży

stosunek ^ . co zapewnia duże wzmocnienie i strome zbocza krzywej rezonansowej. Jednakże małe pojemności równoległe w filtrach powo

dują dużą niestabilność układu. Większe pojemności polepszają wpraw-i    dzie stałość zestrojenia, ale pogarszają oporność dynamiczną obwodów.

Przyjęta jest powszechnie jako kompromisowa pojemność równoległa wartość 200 pF. Zwykle stosuje się stałe kondensatory ceramiczne lub mikowe, rzadziej powietrzne. Filtry stroi się na ogół za pomocą rdzeni

283

1_