adm1

lak szeroką skalę ze zbiorów Ermitażu, przyczyniając się do umocnienia współpracy pomiędzy tymi dwoma muzeami.

Wychodząc naprzeciw zainteresowaniom bronioznawców, licznych miłośników i koneserów dawnego oręża, którzy mieli sposobność poznania nie znanych dotąd w Polsce przebogatych zasobów Zbrojowni, przystąpiono do organizacji następnej wystawy na 1990 r. Jej tematem była historia ruszni-karstwa w Rosji. Ta licząca kilkaset lat sztuka, reprezentowana przez zachowane do współczesności wybitnie artystyczne dzieła, pozostawała za granicą przez długi czas prawie nie znana. Nawet znawcom kojarzyła się najczęściej z wyrobami z Tuly. Opowiedzieć o lej sztuce w obrębie jednej, niezbyt licznej ekspozycji, próbowali jej organizatorzy, dając tym samym kolejny przykład konstruktywnej współpracy dwóch muzeów - w Petersburgu i w Malborku.

Odwiedzający wystawę odkryli na niej wiele nowych i wcześniej dla nich nie znanych rzeczy. Zobaczyli przedmioty pochodzące z różnych miejsc i okresów (XVI-X1X w.), w większości wykonanych do tej pory w mało znanych ośrodkach. Mogli też odnotować i ocenić dużą różnorodność typologiczną wystawianych eksponatów oraz nieprzeciętną perfekcję technicznego, a w szczególności artystycznego ich wykonania i osobiście zapoznać się z unikatowymi egzemplarzami, mającymi znaczenie historyczne i pamiątkowe. Bez wątpienia ta kolejna wystawa sprzyjała wzbogaceniu wiedzy o tej wyrazistej i oryginalnej dziedzinie rosyjskiej kultury minionych łat.

W kilka lat później powstał pomysł przygotowania dla Muzeum Zamkowego w Malborku nie jednej, ale od razu dwóch wystaw o różnej treści i tematyce. Celem jednej z nich było ukazanie najlepszych egzemplarzy europejskiej broni paradnej końca XV1II-XIX w., często honorowych darów dla członków rodziny carskiej i znamienitych osobistości państwowych. Broń tę cechowała wysoka jakość techniczna i artystyczna.

Wystawa, podobnie jak poprzednie wywołała żywe zainteresowanie polskich i zagranicznych turystów odwiedzających zamek w Malborku. Większość eksponatów pokazywanych było po raz pierwszy: wśród nich były szable, szpady i pałasze wykonane z najlepszej stali i ozdobione zgodnie z najlepszymi tradycjami szabclni-ków i kowali europejskich. Aby zorganizować szerszą pod względem obszaru ekspozycję, struktura wystawy zakładała pokazanie twórczości mistrzów i artystów nie tyle z tradycyjnych ośrodków Włoch. Niemiec, Francji, ale także Polski, Hiszpanii, Belgii, Danii, Szwecji i innych państw naszego kontynentu.

Jeśli uświadomienie treści tematu pierwszej, dopiero co opisanej wystawy nie wymagała szczególnych wysiłków, a przy doborze zabytków trzeba było tylko z dobrego wybrać lepsze, to realizacja drugiej zaplanowanej ekspozycji była już bardziej skomplikowana i odpowiedzialna. Po raz pierwszy poza granicami Rosji, co więcej - w Polsce, zamierzano pokazać część kolekcji dawnej broni polskiej przechowywanej w Ermitażu. Jest to dość liczna i okazała kolekcja, obejmująca praktycznie wszystkie znane typy polskiego uzbrojenia i broni XV1I-XIX w. pozwalające ocenić oryginalność polskiej wytwórczości na potrzeby militarne. Wiele z tych eksponatów prócz niewątpliwych wartości artystycznych lub konstrukcyjnych, zachowuje określone znaczenie historyczne i pamiątkowe, wynikające z konkretnych wydarzeń minionych lat, bądź też należały niegdyś do znanych postaci historycznych.

Uwzględniając różnorodność i wyjątkowo wyczerpujący charakter polskich kolekcji, należało wybrać ze zbiorów tylko te przykłady oręża, które nie dublowałyby mate-

31