B C str@ A (2)

BRĄZOWA PLAMISTOŚĆ POMIDORA NA TYTONIU

Objawy chorobowe. W 3—5 tygodni po wysadzeniu tytoniu w polu obserwuje się objawy systemicznego zakażenia roślin w postaci rozjaśnienia i pomarszczenia lub wykręcania młodych, wierzchołkowych liści (a). Na dolnych liściach widoczne są niekiedy okrągłe, brązowe plamy infekcji miejscowej (b). Często pojawiają się nekrotyczne plamy i wzory na liściach (c). Wierzchołek łodygi zagina się. Na łodydze widoczne są ciemne, nekrotyczne wgłębienia i smugi. Rośliny silnie porażone przestają rosnąć, liście obwisają i usychają.

Opis sprawcy choroby. Przyczyną choroby jest Lycopersicum ińrus 3 (Brittlebank) Smith. Wirus przenoszony jest przez wciornastka tytoniowca Thrips tabaci Lind (d). Jest to owad barwy jasnobrązowej, długości 0,7—1 mm, żerujący na dolnej stronie liścia i wysysający soki z komórek. W miejscach żerowania powstają drobne, srebrzyste plamki. Larwy wciornastka zainfekowane wirusem w czasie żerowania na chorych liściach tytoniu pozostają nosicielami choroby także po przeobrażeniu się w owady dorosłe. Zainfekowane owady dorosłe zimują i wiosną powodują pierwotną infekcję roślin tytoniu. W okresie wegetacji owady rozprzestrzeniają chorobę na plantacji.

Oprócz tytoniu i pomidorów Lycopersicum virus 3 poraża liczne gatunki roślin z rodzin Solanaceae, Compositae i Papilio-naceae. W wyciśniętym soku chorych roślin wirus traci właściwości zakażenia już po kilku godzinach, a inaktywacja termiczna następuje po ogrzaniu do 42—44°.

Znaczenie gospodarcze. Choroba występuje na tytoniu w całym województwie lubelskim oraz w części województw kieleckiego i rzeszowskiego. Wiroza rozprzestrzenia się w kierunku zachodnim. Na zakażonych plantacjach choroba powoduje masowe karłowacenie lub obumieranie roślin, wskutek czego plon tytoniu znacznie się zmniejsza.

Zwalczanie. Ponieważ do tej pory nigdzie nie wyhodowano odmian tytoniu odpornych na wirozę zwalczanie ogranicza się tylko do niszczenia jej przenosicieli — wciornastków. W inspektach i w polu opryskuje się tytoń preparatami fosforoorganicznymi, co niszczy żerujące na tytoniu owady. W wyniku zabiegów zmniejsza się liczba roślin zawirusowanych o 30—70%.