BadaniaMarketKaczmarczyk4

niu od ankiety pocztowej — szybsze tempo odpowiedzi, wyższy procent odpowiedzi oraz nie mniejszy zakres zadawanych pytań. Zakres zastosowań ankiety faksowej będzie się więc zwiększał wraz ze wzrostem liczby faksów oraz z obniżaniem się ich cen.

Zalety ankiety faksowej w porównaniu z ankieta pocztową zostały potwierdzone w wyniku eksperymentów z jej zastosowaniem przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych. Jeden z bardziej interesujących eksperymentów został przeprowadzony przez J.P. Dicksona i D.L. MacLachlana w 1991 roku na podstawie liczącej 450 jednostek próby amerykańskich i kanadyjskich szkół handlowych⁷. Połowę kwestionariuszy wysłano pocztą, a drugą połowę — faksem. Skumulowane rozkłady zwrotów kwestionariuszy w ankiecie faksowej i ankiecie pocztowej (w omawianym eksperymencie) pokazuje rysunek 4.7. Z analizy rozkładów odpowiedzi wynika, że średni czas odpowiedzi w ankiecie faksowej wyniósł 5,6 dnia, a w ankiecie pocztowej — 9 dni. Ponadto procent wszystkich odpowiedzi w ankiecie faksowej wyniósł 49,3%, a w ankiecie pocztowej — 42,9%. Istotność tych i innych różnic w ankiecie faksowej i ankiecie pocztowej autorzy potwierdzili statystycznie.

4.4.4

Inne formy pomiarów pośrednich

Do innych form pośrednich pomiarów sondażowych należy przede wszystkim zaliczyć wywiad telefoniczny, metodę delficką oraz wywiad internetowy.

WYWIAD TELEFONICZNY. Jest to jedna z niewielu fonu pomiaru pośredniego, która polega na udzielaniu odpowiedzi ustnych. Jest jedną z najczęściej stosowanych form pomiaru w krajach wysoko rozwiniętych, często przewyższa pod tym względem ankietę pocztową i inne metody zbierania danych (rysunek 4.8). Wywiad telefoniczny różni się zasadniczo od innych form pomiaru pięcioma elementami⁸:

1)    metodami doboru próby,

2)    zaprojektowaniem kwestionariusza,

3)    przeprowadzeniem wywiadu,

4)    liczbą i jakością odpowiedzi,

5)    trafnością pomiaru.

Metody doboru próby. Wywiad telefoniczny może objąć tylko tę część populacji, która ma aparaty telefoniczne. Część posiadaczy telefonów nie jest zarejestrowana w książkach telefonicznych. Próba posiadaczy telefonów nie może być zatem

' J.P. Dickson, D.L. MacLachlan, FaxSttneys?, „Marketing Research” 1992, Scptcmbcr, s. 27.

* Por. T.T. Tycbjce. Telephone Survey Methods. The State nf the Art, .Journal of Marketing” 1979, Summcr, s. 68-78.

184