CCF20081016027

ktywy, w innym kontekście, mogłoby stanowić uzupełnienie tej wiedzy, którą już posiadamy, bądź ujawnić te obszary rzeczywistości społecznej, które ukrywają się przed poznaniem przy pomocy narzędzi stosowanych w badaniach ilościowych⁴⁹.

4.9. Uwagi końcowe

Nietrudno zauważyć, że w przedstawionym przeze mnie metodach brak jest: studium indywidualnych przypadków, sondażu diagnostycznego i monografii - opisanych przez A. Kamińskiego i zaliczonych przez niego do metod jakościowych⁵⁰. Jedynym kryterium, które według w/w autom zadecydowało o nazwaniu ich jakościowymi była ograniczona liczba jednostek poddawanych badaniu, przy zastosowaniu tych metod. Nic zmienna zaś pozostawała metodologia naukowa, stanowiąca ich podstawy Wszystko to, co jest charakterystyczne dla przedstawionych powyźn badań jakościowych, w badaniach uznanych za jakościowe przez A. Kii mińskiego - jest nieobecne. Dlatego też studium indywidualnych przypail ków, sondaż diagnostyczny, monografię można zaliczyć jedynie do „mięh kiej” odmiany metod ilościowych.

Metody jakościowe mogą stanowić alternatywną perspektywę dlii badań pedagogicznych. Nie zastępują metod ilościowych, ale je uzuprl niają. Są budowane w oparciu o inną metodologię, inny sposób myślenia o świecie i o poznawaniu. Źródła tego sposobu myślenia tkwią zarówim w filozofii (fenomenologia, hermeneutyka), jak i w samych naukach społecznych (socjologia humanistyczna, psychologia humanistyczna)⁵¹ Wiedza o metodach jakościowych jest w naszym kraju niewielka, joli wciąż jeszcze spisywana na marginesie, jako dodatek szeroko usprawicil liwiający swoje istnienie. Świadczy o tym ilość badań prowadzona pr/\ użyciu tych metod. Jest to jednak wiedza ważna, przełamuje bowiem monopol metodologii pozytywistycznej na wiedzę o badaniach empiryc/ nych. Zmienia opcje patrzenia na badacza i samo badanie, nadając im bardziej ludzki wymiar. Owa humanistyczna metodologia - jak ją w uprn

49    Przykład mogą stanowić badania nad przemoc w szkole. Por. M. Karkowska, W. Czarnecki Przemoc... op.cit.

50    A. Kamiński: Metoda, technika, procedura badawcza w pedagogice empirycznej, w: Metodologii pedagogiki społecznej, red. R. Wroczyński, T. Pilch, Wrocław 1974.

51    Interesującym przykładem wykorzystania innej metodologii są badania przeprowadzone pr/i H. Ablewicz. Por. H. Ablewicz: Hermeneutyczno-fenomenologiczna perspektywa badań w pcilii gogice, Kraków 1994.

" miii nazwała A. Wyka - próbuje uprawomocnić inne sposoby badania ik i /ywistości społecznej, wychodząc z założenia, iż w tym co jednostko-

■    iimihiste - odbija się to co społeczne i ogólne, a to co społeczne jest /r tylko jakąś jednostkową perspektywą. Demistyfikuje przy tym to I i/ęlnie jest skrywane przez metodologię pozytywistyczną: fałszy-

I u zesłanki o obiektywności świata społecznego i o obiektywności tu /ii. Jakościowe metody badania wyzbywają się podejrzliwości wo-

■    uhiektywności. Jednostkową subiektywność traktują bowiem jako ¹ ■ uiciedlenie świata-jedyny możliwy dla człowieka sposób poznania

,, i in/umienia.

iilniilii i pytania:

i I 'ros/.ę dobrać do kolejnych metod badań jakościowych stosowną tematykę badań. Wymień i scharakteryzuje specyficzne właściwości badań jakościowych.