CCF20081226009

743

Zdolności

dziedzicznych cech organizmu, a w jakim są wytworem doświadczenia życiowego. Abstrahowanie od problematyki współdziałania i rozwoju zdolności jest znamienną cechą jego teorii.

Koncepcja Guilforda poddana została przekonującej krytyce m.m. przez R.B. Cat-tella. W sporze między Guilfordem a szkołą angielską Cattell staje zdecydowanie pó stronie tej ostatniej i jest w pewnym sensie amerykańskim kontynuatorem epokowej koncepcji Spearmana. Przyznaje, że zasługą Guilforda jest zwrócenie uwagi na potrzebę utworzenia taksonomii zdolności i wzbudzenie u badaczy zainteresowania tą problematyką. Ale na zarzuty Guilforda, dotyczące arbitralności rotacji ukośnej, odpowiada, że przyjęcie przez tego autora czynników ortogonalnych za osnowę teorii zdolności jest nie tylko jeszcze bardziej arbitralne, lecz również przeczy naszej wiedzy empirycznej o wzajemnych zależnościach między zjawiskami. Ponadto Guilford specjalnie konstruuje testy tak, aby potwierdzić swe aprioryczne tezy na temat istnienia zdolności przewidzianych przez jego trójwzględowy schemat klasyfikacyjny.

Teoria Guilforda oznacza coś więcej niż odrzucenie pojęcia inteligencji ogólnej w jego klasycznym znaczeniu. Jest ona koncepq'ą wysoce atomistyczną, która swą elegancką przejrzystość okupuje odwróceniem się od problematyki interakcji między zdolnościami i mechanizmów kierujących ich rozwojem. Dobitnym wyrazem ato-mistycznego stanowiska Guilforda jest jego definicja inteligenci. Głosi ona, że inteligencja to zbiór zdolności do przetwarzania informacji zgodnie z zasadami logiki psychologicznej (Guilford i Hoepfner, 1971, s. 356).

inteligencji. _.j

Narzędziem pomiaru inteligencji są testy. Testem psychologicznym nazywamy obiektywny i wystandaryzowany pomiar próbki zachowania się. Na podstawie tego pomiaru orzekamy o wielkości i rodzaju psychologicznych różnic indywidualnych.

Konstrukcją i stosowanie testów inteligencji zależy, oczywiście, od zmieniających się i ciągle dalekich od ujednolicenia koncepcji teoretycznych na temat inteligencji. Praktyka testowa, stymulowana przez autentyczne potrzeby szkolnictwa, preorientacji i selekcji zawodowej, jak dotychczas zawsze wyprzedzała rozwój teorii inteligencji. Pierwszą w historii skalę testową do pomiarów inteligenci opublikował w 1905 r. we Francji Alfred Binet wspólnie z T. Simonem. Impulsem do jej opracowania było powołanie Bineta w 1904 r. do komisji stworzonej przez francuskiego ministra oświaty m.in. w celu zbadania sposobów kwalifikowania dzieci do szkół specjalnych. Skala Bineta-Simona składała się z testowych prób diagnostycznych dla trzech podstawowych form oligofrenii: idiotyzmu, imbecylizmu i debilizmu. W kilka lat później Binet opracował standardy dla wieku od lat 3 do 13, tworząc sławną skalę pomiaru wieku umysłowego, która była podstawą wielu adaptacji, przeróbek i nowych pomysłów. Najbardziej znane z nich to skala Bineta-Termana (nazywana często stanfordzką) oraz skale inteligencji dla dzieci i dorosłych Wechslera. Klasyczna skala Bineta składała się z 5 wystan-daryzowanych zadań testowych dla każdego wieku życia. Zadania dobrano tak, aby były